علل اهمال كاری و درمان آن

راه های پیش گیری و درمان اهمال كاری
برای پیش گیری و درمان اهمال كاری راه های مختلفی وجود دارد كه به برخی از آنها اشاره می شود:
1. تعیین زمان
برای انجام هر كار، باید وقت معیّنی را در نظر گرفت. بیش تر اهمال كاری ها نتیجه عدم آگاهی از میزان وقت مورد نیاز برای انجام كارهاست. اگر برای هر كار، زمان مشخصی در نظر گرفته نشود و زمان انجام آن را به طور مطلق در نظر بگیریم، طبیعی است كه بر حسب عادت، آن را به تعویق اندازیم. امّا اگر قرار باشد كه آن را در وقت معیّنی تحویل دهیم، به هر نحو كه شده، آن را در وقت مقرّر، انجام خواهیم داد و نشان می دهیم كه می توانیم آن را انجام دهیم.
2. اولویّت بندی
باید بین كارهایی كه در نظر داریم انجام دهیم، «اولویت» را بشناسیم یعنی، در نظر بگیریم كه كدام یك را باید پیش از دیگری و كدام یك را در درجه دوم قرار دهیم. این تقسیم بندی تا حدی ما را مقیّد می كند تا به انجام كاری كه فوریّت بیش تری دارد، بیندیشیم و در وقت مقرر آن را انجام دهیم.
3. انتخاب كار مطابق با توانایی
بعضی اوقات انسان اقدام به انجام كارهایی می كند كه خارج از حد و توان اوست. در این صورت فرد به علت ناتوانی در اتمام آن، ناچار به اهمال كاری و تأخیر می گردد. یا گاهی اقدام به كارهای خرد و كوچكی می كند كه با توانایی اش سازگاری ندارد. در این صورت نیز فرد دچار حقارت و سرشكستگی می گردد و كار را رها می سازد. پس باید پیش از اقدام به عمل، كار را مناسب شأن و توانایی خود ببیند، سپس اقدام نماید. هم چنین هرگاه در كاری به نتیجه ای بالاتر از میزان استعداد و توانایی خود فكر كنید، باید بدانید به جای این كه به ادامه آن تشویق شوید، به بی زاری و انزجار از آن و در نهایت اهمال در انجام آن سوق داده خواهید شد.
4. اقدام به كار
آیا همه كارها نیاز به انگیزه دارد؟ آیا نمی توان كاری را بدون انگیزه آغاز كرد؟ اشخاص اهمال كار همیشه توجیه می كنند كه اكنون انگیزه ای برای اقدام به كار ندارم و حال آن كه آن ها توجه ندارند كه انگیزه خود به خود هرگز از راه نمی رسد. برای پیدایش انگیزه و شدت آن، باید شروع به كار كرد. افراد موفّق خوب می دانند كه كار، مقدّم بر انگیزه است.. وقتی كار را شروع كنید، می بینید، آن قدر هم كه فكر می كردید وحشتناك نیست، احساس می كنید كه به انجامش راغب هستید.
5. توجه به توانایی ها و موفقیت های خود
اگر فرد به توانایی های خود توجه داشته باشد، به آن ها ارج بنهد و باور داشته باشد كه دیگران نیز برایش ارزش قایلند، تصوری مثبت از خود و كارش پیدا می كند. وضعیت هركس نتیجه تجارت و اندوخته های گذشته اوست. بزرگ ترین نیروی انگیز ه بخش در جهان، احساس شور و هیجان و رضایت از كاری است كه انجام می دهید. اگر احساس كنید كه مثبت هستید و كاری مثبت انجام می دهید، برای كار بیش تر تشویق می شوید.
6. منطقی اندیشیدن و پیش بینی كردن مشكلات
هر كاری را كه می خواهید شروع كنید، باید از پیش، خود را برای مواجه شدن با برخی مشكلات آماده سازید. احتمال بروز مشكلات كاملاً طبیعی و منطقی است. ترك كردن كاری به دلیل احتمال مواجهه با مشكل، در واقع، از دست دادن منافع و مزایای آن كار است. با چنین تفكری، انسان هرگز موفق به انجام كار نمی شود و در نتیجه، با اهمال كاری مواجه می گردد.
هر كاری با یك ناراحتی موقت همراه است كه در صورت استمرار، آن نیز عادی می شود، امّا به تعویق انداختن كار، رنجی دو چندان در پی دارد.
7. نحوه بیان تكلیف
مسامحه كارها معمولاً به خود می گویند: «باید این كار را انجام بدهم.» عبارت های «باید دار» معمولاً مؤثر نیستند؛ زیرا احساسی از گناه تولید می كنند و در نتیجه، شرایطی فراهم می سازند كه از انجام آن خودداری می نمایند. گاهی اوقات هرچه بیش تر به خود بگوییم كه باید كاری صورت دهیم، انجامش به همان اندازه دشوار می شود. طرز بیان و كیفیت ادای مطالب می تواند در بهبود روحیه و خصوصیات روانی فرد نقش داشته باشد؛ مثلاً به جای این جمله «من باید بیش تر كار كنم» بهتر است بگوید: «اگر بیش تر كار كنم، نتایج بهتری به دست خواهم آورد».
8. پرهیز از عمومیت دادن
اگر در كاری با شكست و ناكامی مواجه شدیم، این دلیل بر آن نمی شود كه اقدام به هیچ كاری نكنیم و ناكامی خود را به همه جوانب زندگی تعمیم دهیم. نباید هیچ وقت خود را بدشانس و شكست خورده بپنداریم. باید بدانیم كه زندگی همیشه با فراز و نشیب و شكست و پیروزی همراه است و شكست هاست كه پیروزی های چشم گیر به دنبال می آورد.
9. زمان شروع كار
اگر بخواهیم دچار اهمال كاری نگردیم، باید با فراغ بال، تصمیم به شروع كار بگیریم. اگر اشتغال به كارهای ناتمام، ما را محاصره كرده و ما را به تمام كردن آن ها فرا می خوانند، هرگز نباید تصمیم به انجام كاری بگیریم كه به تأخیر می انجامد و در نتیجه، با اهمال كاری مواجه شویم.
10. تغییر محیط و شرایط
شرایط و محیط نیز می توانند در بروز اهمال كاری مؤثر واقع شوند. بسیاری از افراد با جا به جایی و تغییر محیط، می توانند از اهمال كاری رهایی پیدا كنند. بسیاری از محصلان ترجیح می دهند در محیط آزاد به مطالعه بپردازند؛ زیرا فكر می كنند شرایط لازم برای مطالعه در اتاق های دربسته فراهم نیست. پس منتظر نمانید و با تغییر شرایط و محیط، خود را از اهمال كاری رها سازید و از لذت انجام كار بهره مند شوید.
11. مراجعه به مشاور
پس از رعایت نكات مزبور، اگر شما دچار اهمال كاری و به تأخیر انداختن كار هستید، با مراجعه به مشاور متخصص و باتجربه، از روش های درمانی دیگر نیز برای اصلاح این عادت ناپسند استفاده نمایید.


منابع كمكی:
1. دیوید برنز، از حال بد به حال خوب، شناخت درمانی، ترجمه مهدی قراچه داغی، تهران، البرز، 1375.
2. آلبرت آلیس و ویلیام جیمیز نال، روانشناسی اهمال كاری با غلبه بر تعلّل ورزیدن، ترجمه محمد علی فرجاد، تهران، رشد، 1375.
3. اهمال كاری علل و پیامدها، مركز مشاوره مؤسسه امام خمینی (ره)، ش 23.
4. اهمال كاری راه های پیشگیری و درمان، مركز مشاوره مؤسسه امام خمینی (ره)، ش 24.