پاسخ به:تايپك شيعه شناسي
چهارشنبه 15 شهریور 1391 2:15 AM
|
|
|
کتاب از عالم ربّانى و فاضل صمدانى مولانا محمّد بن عبدالفتّاح تنكابنى مازندرانى مشهور به فاضل سَراب(44)، كه از جمله افاضل شاگردان ملّا محمّدباقر سبزوارى صاحب «جامع الزّيارات عبّاسى. ش 217» بوده و از او و جمعى ديگر از دانشمندان آن عهد روايت مىكند. شرح حالش در «روضات الجنّات 619 - 620» و خاتمه «مستدرك: 386» و «تذكرة القبور - رجال اصفهان: 25 - 28» و «قصص العلماء: 387» و «الفوائد الرضوية: 550 - 551» و «ريحانة الأدب 2: 179» و «معجم المؤلّفين 10: 180» و «أعيان الشّيعه 45: 271 - 272» و مواضع ديگر مذكور است. در «أعيان الشّيعه» چيزى سواى نقل قسمتى از «رساله حجيّت أخبار و إجماع» و يادى از «رساله وجوب عينى نماز جمعه» كه هر دو از فاضل سراب است ديده نمىشود، علّت اين است كه مؤلّف أعيان الشّيعه قبل از مبيّضه كردن حرف ميم كتاب خود وفات يافته و آنچه نوشته هم به صورت يادداشت بوده است. فاضل سراب را تأليفات بسيارى است بالغ بر سى كتاب و رساله، و أسامى پارهاى از آنها در روضات و ساير مآخذ شرح حال وى كه عمومًا از روضات گرفتهاند مذكور، و از جمله: «سفينة النّجاة» وى كه در اصول دين نگاشته و پيرامون إمامت به طور مستوفى بحث كرده است، نسخه آن در «فهرست رضويّه 1: 46» معرّفى و سال تحرير آن را 1102 تعيين كردهاند. ظاهرًا نسخه كتاب كلامى ناشناخته كه از فاضل سراب در «فهرست دانشگاه 3: 578 و 6: 2512» ياد و تاريخ ختم تأليف آن را نيمه روز پنجشنبه 14 ج 2 - 1102 نوشتهاند؛ نسخهاى از همين «سفينة النّجاة» باشد كه به علّت ناقصالأوّل بودن، نسخه آن را نشناختهاند؛ و اللَّه العالم. ديگر از تأليفاتش «رساله رؤية الهلال» كه در 26 محرّم 1106، و «رساله فصول أذان(45)» كه عصر جمعه أواسط ماه شعبان 1098، و «رساله در حلّ شبهه جذر أصمّ» كه در أواسط ج 1 - 1097، و «رساله توحيد - إثبات وجود صانع» كه در اواخر حجّة 1103، و «رساله شبهة الميزان» كه در أوائل حجّه 1088 (ظ)، و «رساله حجيّت أخبار و إجماع» كه در ماه رمضان 1105، و «رساله وجوب عيني نماز جمعه» كه در أواخر ماه رمضان 1106، از تأليف آنها فراغت يافته است؛ نُسخ تمام اينها در كتابخانه مركزى دانشگاه طهران موجود، و به ترتيب در «فهرست دانشگاه 5: 1921 و 1960 و 3: 55 و 213 و 4: 905 و 5: 1676 و 2094» معرّفى و شناسانده شدهاند و بيشتر آنها به خطّ شيخ محمّد بن حبيب گيلاني شاگرد مؤلّف است كه در زمان حيات او إستنساخ كرده و هر يك را تاريخ گذارده است. بيشتر تأليفات فاضل سراب به عربى است. وى بنا بر نگارش «روضات الجنّات» كه در ساير كتب نيز از آنجا نقل كردهاند، در روز عيد غدير (18 حجّه) سال 1124 در اصفهان وفات يافته و در تكيهاى مخصوص به خود كه هنوز هم برقرار است؛ روبروى تكيه آقا محمّدكاظم واله شاعر معروف واقع در خيابان ابتداى تخت فولاد مزار عمومى اصفهان مدفون شد و بقعهاى عالى بر قبر او ساختند. از أعقاب فاضل سراب هنوز در اصفهان جمعى به سر مىبرند. كتاب «ضياء القلوب» كه جاى گفتگوست از آثار نفيسه كلامى اين دانشمند است كه به زبان فارسى تأليف كرده و مشتمل بر چهار مقصد گردانيده، توحيد، نبوّت، إمامت و معاد؛ لكن غرض اصلى او از تأليف اين كتاب بحث در خصوص مسأله امامت بوده و لذا ساير مباحث به طور اختصار بيان شده و هر يك بيش از دو سه برگ از اين كتاب مبسوط را اشغال نكرده است، در صورتى كه مبحث امامت آن را مىتوان يكى از كتب مشروح و استدلالى اين موضوع به شمار آورد. معالأسف نسخه ما نقص كوچكى بر آن وارد شده و نصف بالاى برگ اول كه مشتمل بر خطبه بوده با قسمتى از مقدّمه مؤلّف در سابق بريده شده و كاغذ سفيد به جاى آن إلصاق گرديده است. آغاز موجود: «و بعد، چون عمده كتب شافيه و زُ بر... و جمعى كه بعربى ربطى كه بسبب آشنايى بآن زبان و باعث انتفاع... انتفاعى كه بآن اكتفا توان نمود نمىتوانند برد، بنا بر اين، اين ذرّه بيمقدار... محمّد بن عبدالفتّاح تنكابنى - غفر اللّه ذنوبهما و ستر عيوبهما را خاطر رسيد كه بعد از استخاره، بزبان فارسى... تأليف نمايد كه برادران ايمانى و طالبان حياة جاودانى بعد از تخليه نفس از عادات و أهواء و دست شستن از پيروى آباء و كبراء كه ضرر رساننده به دين و ايمان و محرومكننده از نعمتهاى جاودان ازينها بيرون نيست؛ تأمّل در براهين و أدلّه نموده از حضيض تقليد كه درين علم انتفاع ظاهرى ندارد متصاعد گشته به أوج استدلال رسيده به آرام تمام متمكّن گردند، و اين كتاب را «ضياء القلوب» ناميد، و آن مشتمل است بر چهار مقصد». فهرست مطالب: مقصد اوّل، در اثبات صانع تعالى و بعض امور متعلّقه به صانع و اين مشتملست بر چند فصل: فصل 1 - در اثبات صانع، فصل 2 - در بيان علم صانع، فصل 3 - در اينكه علم واجب تعالى عين ذات اوست، فصل 4 - در بيان عينيّت وجود واجب، فصل 5 - در اشتراك معنوى موجود ميان واجب و ممكن. مقصد ثانى: در نبوّت پيغمبر صلى الله عليه وآله وسلم. مقصد ثالت: در امامت، مقدّمه اولى، در اجماع و بعض امورى كه متعلّق است به آن. مقدّمه دوم، در بعض آنچه در سقيفه بنىساعده واقع شده. فصل 1 - در امامت حضرت أميرالمؤمنين عليه السلام. فصل 2 - در آنچه متعلّق به امامت ابوبكر است. فصل 3 - در آنچه متعلّق است به امامت عمر بن الخطّاب. فصل 4 - در آنچه متعلّق است به امامت عثمان به عفّان. فصل 5 - در مطاعن، و در اين فصل مناقبِ جناب أميرالمؤمنين عليه السلام و مطالب متفرّق ديگرى از كتب أهل سنّت آورده. فصل 6 - در إثبات امامت ساير ائمّه اثناعشر عليهم السلام. مقصد رابع: در مجملى از معاد جسمانى. انجام: «و اگر يقين به يكى ازين دو بهم نرسد آن را در عرصه امكان بگذارد. و اكتفاءِ به همين قدر مىكند در كتاب، و ذكر نمىكند امورى كه مشهور است كه درين مبحث ذكر مىكند أقلّ خلق اللَّه الغنيّ: محمّد بن عبدالفتّاح التّنكابنيّ، غفر اللَّه ذنوبهما، قد تمّ في ثالث عشر من شهر رمضان المبارك سنة 11104(46) على يد أقلّ خلق اللَّه و أضعفهم ميرزا عليّ بن محمّد يوسف، غفر اللَّه ذنوبهما...». نسخه: داراى 187 برگ، روى برگ 1 و دو روى برگ آخر سفيد است، نام كتاب و مؤلّف روى برگ 1 نوشته شده و چنان كه گفتيم نيمى از برگ 1 در سابق بريده شده و نقصانى به خطبه و ديباچه كتاب وارد گرديده است. كاغذ دولتآبادى، خط نستعليق، عبارات عربى نسخ زيبا، 23 سطرى، مقاصد و فصول و خط بالاى عناوين و عبارات عربى به سرخى، جلد تيماج سبز، آستر تيماج قرمز، هر دو روى جلد با طلا خطكشى، و نسخه در اين اواخر صحّافى شده است، قطع 16 * 25، متن 10 * 18، در هيچ جاى نسخه حاشيهاى ديده نمىشود و آثار مقابله ندارد و خالى از غلط نيست.(47) |
کریمی که جهان پاینده دارد تواند حجتی را زنده دارد
دانلود پروژه و کارآموزی و کارافرینی
