تايپك شيعه شناسي

دو فيلسوفي که افتخار جهان اسلام بودند... اشاره: به مناسبت فرا رسيدن سالروز ارتحال دو فيلسوف برجسته جهان اسلام، علامه طباطبايي وعلامه جعفري، مطلب حاضر تقديم حضورتان مي‌شود.

زندگي نامه علامه سيد محمد حسين طباطبايى

مرحوم علامه سيد محمد حسين طباطبايى(ره) در شرح حال خود مى‏فرمايد: من در خاندان علمى در شهر تبريزكه از زمان‌هاى دور شهرت علمى پيدا كرده متولد شدم، در پنج سالگى مادرم را و در نه سالگى پدرم را از دست دادم، واز همان كودكى درد يتيم بودن را احساس نمودم.... مدتى از عمرمان كه گذشت به مدرسه راه يافتيم و زير نظر معلم خصوصى كه هر روز به منزل ما مى‏آمد به آموختن‏ زبان فارسى و آداب آن و درس‌هاى ديگر ابتدايى پرداختيم و پس از شش سال از آن درس‌ها فارغ شديم... سپس به فرا گرفتن علوم دينى و زبان عربى پرداختيم و بعد از هفت سال متن‌هاى آموزشى را كه آن زمان در حوزه‏ علميه مرسوم بود فرا گرفتيم....براى تكميل درس‌هاى اسلامى خود به نجف اشرف مشرف شدم و در درس استاد آيت ا... شيخ‏محمد حسين اصفهانى حضور پيدا كردم. همچنين به مدت شش سال متوالى خارج اصول فقه را خواندم، در طى اين‏مدت درس‌هاى عالى فقه شيعى را نزد استادمان آيت ا... نائينى تحصيل كردم و دوره كامل خارج‏اصول فقه را نيز به مدت هشت سال نزد آن بزرگوار به پايان بردم، و در كليات علم رجال نزد مرحوم آيت ا...‏حجت كوه كمرى درس خواندم.
استاد من در فلسفه اسلامى، حكيم اسلامى سيد حسين بادكوبه‏اى بود كه نزد آن حضرت كتاب‌هاى منظومه‏سبزوارى، اسفار و مشاعر سبزوارى، اسفار و مشاعر ملاصدرا، شفاء ابن‏سينا، كتاب اثولجياى ارسطو، تمهيد القواعدابن تركه و اخلاق ابن‏مسكويه را خواندم.
.....سپس به علت نابسامانى وضع اقتصادى، ناچار به وطن خود بازگشته و در شهر تبريز زادگاه خويش منزل گزيدم، در آن‌جا بيش از ده سال اقامت كردم و در واقع آن روزها روزهاى سياهى در زندگى من بود؛ زيرا به علت نياز شديد مادى كه‏براى گذراندن زندگى داشتيم از تفكر و درس دور گشته و به كشاورزى مشغول شدم.
زمانى كه آن‌جا بودم احساس ‏مى‏كردم عمرم تلف مى‏شود. فقر و تهيدستى روح مرا تيره و تار نموده و ابرهاى درد و رنج بر روى من سايه ‏مى‏گستراندند؛ چرا كه از درس و تفكر دور بودم، تا اين‌که ديده خود را بر وضع زندگي‌مان بستم و شهر تبريز را به مقصد شهر مقدس قم ترك گفتم.
هنگامى كه به اين شهر وارد شدم، احساس كردم از آن زندان رنج و درد رهايى يافتم...
كتاب‌هايى كه در نجف تأليف كردم: 1. رسالة في البرهان 2. رسالة في المغالطة 3. رسالة في الافعال 4. رسالة في التركيب 5. رسالة في الاعتباريات (الافكار التي يخلقها الانسان) 6. رسالة في النبوة منامات الانسان
كتاب‌هايى كه در تبريز تأليف كردم: 1. رسالة في اثبات الذات 2. رسالة في الصفات 3. رسالة في الافعال 4. رسالة في الوسائط بين ا... و الانسان 5. رسالة في الدنيا 6. رسالة في بعدالدنيا 7. رسالة في الولاية 8. رسالة في النبوة‏ اين رساله‏ها در مقايسه بين عقل و نقل است 9. رسالة في انساب السادات الطباطبائيين في آذربايجان
كتاب‌هايى كه در قم تأليف نمودم: 1. الميزان في تفسير القرآن، در بيست جلد به زبان عربى است و نيز به زبان فارسى ترجمه شده و از آن 37 جلدمنتشر شده است، اين تفسير، قرآن را با خود قرآن تفسير مى‏كند كه نور هدايت است، چرا براى خود هدايت نباشد؟ 2. اصول فلسفه و روش رئاليسم در 5 جلد، ولى 4. جلد تاكنون چاپ شده است. 3. تعليقة على كفاية الاصول 4. تعليقة على كتاب الاسفار تاليف ملاصدراى شيرازى 5. وحى يا شعور مرموز 6. رساله‏اى در حكومت اسلامى به زبان‌هاى فارسى، عربى و آلمانى 7. گفتگو با پروفسور كربن درباره شيعه سال 1338 8. گفتگو با پروفسور كربن سال 39 40 درباره نقش تشيع در جهان امروز 9. رسالة في الاعجاز 10. علي و الفلسفة الالهية، به زبان فارسى نيز با عنوان على و فلسفه الهى ترجمه شده است 11. شيعه در اسلام 12. قرآن در اسلام 13. تمام سخنانى كه در تعريف شيعه بر «كنت موركان‏» استاد دانشگاه هاروارد آمريكا القا كردم 14. سنن النبي صلى ا... عليه و آله

زندگينامه علامه محمد تقى جعفرى

در مرداد ماه سال 1304، فرزندى ديده به جهان گشود كه او را محمد تقى ناميدند. كودك دوران کودکي را در دامن مادرى متدين سپرى كرد و در سايه تربيت پدرى پاك سرشت، به شكوفايى رسيد قرآن را. نخستين بار مادر به وى ياد داد.
محمد تقى در يازده سالگى عشق به جهانبينى‏ها را در خود حس كرد و ذهنش به هستى شناسى علاقه شديدى نشان مى‏داد. وي پس از فراگيرى دروسى در حوزه علميه تبريز، در حالى كه پانزده بهار را پشت سر گذاشته بود، زادگاه خويش را به قصد اقامت در تهران ترك نمود.
محمد تقى پس از سه سال خوشه چينى از خرمن خردمندان و انديشمندان حوزه درسى تهران به قم مهاجرت نمود.
ورود ايشان به قم مصادف با زمان فقهاى اربعه - آقايان خوانسارى، حجت، صدر و فيض- بود.
استاد جعفرى قريب يك سال در قم اقامت داشت كه نامه‏اى را به دستش دادند، چون از مضمون آن نوشته باخبر شد فهميد مادرش دچار كسالت شده و لازم است به تبريز بازگردد. پس قم را به قصد عزيمت به وطن ترك نمود. وي درسال 1327ش وارد نجف شد
علامه جعفرى در اصول، خارج مقالات آقا ضياء الدين عراقى را خدمت مرحوم آقا ميرزا حسن يزدى آموخت؛ زيرا به دقت‏هاى آيت‌ا... عراقى در اين رشته از علوم دينى علاقه‏مند بود و او را در اصول، مرد دقيق و كنجكاوى مى‏دانست. استاد محمد تقى جعفرى همچنين اين توفيق را به دست آورد كه در علم اصول مدت يازده سال شاگرد آيت‌ا... العظمى خويى باشد كه تقريبا دو دوره را در بر مى‏گرفت؛ زيرا هر دوره اصول آن فقيه فقيد حدود پنج يا شش سال طول مى‏كشيد.
آيت‌ا... جعفرى محضر عرفانى آيت‌ا... سيد جمال الدين گلپايگانى را غنيمت شمرد و از اين درخت معنوى نيز بهره‏هاى وافى برد.
علامه محقق محمد تقى جعفرى پس از يازده سال اقامت در نجف و شركت درحوزه‏هاى درسى آن ديار و بهره‏مندى از معنويت بارگاه مطهر حضرت اميرمؤمنان(ع) در سال 1336 ش به ايران مراجعت نمود. در مدرسه مروى، مدت چهار سال فقه، اصول و حكمت تدريس نمود، سپس طلاب به منزل استاد مى‏آمدند و از محضر پرفيضش استفاده مى‏كردند.
با وجود آن كه علامه محمد تقى جعفرى به طور گسترده و به شيوه‏اى دقيق و عميق مسائل فلسفى و كلامى را مورد بحث و بررسى قرار داد و در اين مقوله به مسائل و مطالب تازه‏اى دست يافت و متوجه زوايايى خاص گرديد كه ديگران از آن غفلت داشتند و در واقع مى‏توان او را صاحب نظر در حكمت نظرى دانست اما از پژوهش در مباحث فقهى غافل نبود.
استاد جعفرى اجازه اجتهاد خويش را در سنين جوانى از مراجع بزرگ و صاحب نام حوزه و از جمله درجه اجتهاد عالى را از محضر آيت‌ا... خويى دريافت داشت و از همان ابتدا نيز در امر استفتا طرف مشورت بزرگانى چون حضرت آيت‌ا... ميلانى و ديگر اعاظم حوزه بوده اما فروتنى و تواضع علمى ايشان سبب گرديد كه اكثر مردم از تفحص فقهى آن فقيه متفكر بى‏اطلاع باشند؛ در حالى كه جلسات فقهى بسيار تخصصى و سطح بالاى وى از جلسه‏هاى فلسفى کم‌تر نبوده است و در سايه اين نشست‌هاى علمى بسيارى از چهره‏هاى صاحب نام فقهى معاصر از ديدگاه‌هاى علامه جعفرى بهره برده‏اند.