پژوهش هاي توليد گياهي (علوم كشاورزي و منابع طبيعي)

سوسك برگ خوار غلات (Oulema melanopus L.) يكي از آفات مهم غلات، به ويژه گندم در استان گلستان مي باشد. تغييرات جمعيت، پراكنش فضايي و زيست شناسي اين آفت در طول دو فصل زراعي 1385 و 1386 در مزارع گندم شهرستان گرگان بررسي شد. زمان شروع و اوج فعاليت جمعيت آفت در مناطق مختلف متفاوت بود. به طور كلي، اولين حشرات كامل زمستان گذران در نيمه دوم بهمن ظاهر شدند و جمعيت آن ها در اواخر اسفند تا اوايل فروردين به اوج خود رسيد. بالاترين ميانگين جمعيت حشرات كامل، 8/0±07/15 عدد در تور برآورد شد. زمان شروع تخم گذاري اوايل اسفند و حداكثر تخم مشاهده شده، 9/1±53/17 عدد در هر كادر بود. فعاليت لاروها از اواخر اسفند در مزارع آغاز شد و در اواخر فروردين تا اوايل ارديبهشت به بيشترين ميزان خود رسيد. حداكثر تعداد لاروهاي شمارش شده در واحد سطح، 9/0±9/16 عدد بود. ضرايب تيلور و ايوائوي مراحل مختلف رشدي آفت برابر با يك و پراكنش آن ها از نوع تصادفي بود. با اين حال، استفاده از مدل هاي رياضي توزيع نشان داد كه پراكنش فضايي جمعيت لاروها و حشرات كامل در بيشتر تاريخ هاي نمونه برداري، تابع توزيع پويسون (تصادفي) بود. اما پراكنش جمعيت تخم آفت در بسياري از موارد با مدل پويسون برازش نيافت. ميانگين طول دوره هاي جنيني تخم، مجموع سنين لاروي و شفيرگي آفت در شرايط مزرعه به ترتيب 02/1±05/8، 03/1±23/29 و 17/1±29/12 روز برآورد شد. نتايج به دست آمده از اين تحقيق مي‎تواند در طراحي برنامه هاي نمونه برداري به منظور پيش بيني يا مديريت جمعيت سوسك برگ خوار غلات مورد استفاده قرار گيرد.