پژوهش هاي توليد گياهي (علوم كشاورزي و منابع طبيعي)

در اراضي تحت آبياري سطحي، مديريت ناصحيح کودهاي ازته باعث ايجاد آلودگي آب هاي زيرزميني در نزديکي سطح خاک و يا آ ب هاي سطحي در اثر فرسايش خاک زراعي مي گردد. در مناطق کاشت چغندرقند (Beta Vulgaris L.)، آبياري با حجم کم يک راه کار جهت حفظ غلظت مناسب نيترات است. در ايران مطالعاتي در مورد کارآيي مصرف نيتروژن چغندرقند انجام شده، ليکن اطلاعات راجع به اثر سطوح آب و کود در اين زمينه محدود است. اين پژوهش با هدف بررسي رژيم هاي آبياري و سطوح نيتروژن در تعيين ميزان نيتروژن براي حداکثر عملکرد ريشه و شکر و نيز كارآيي مصرف آن در چغندرقند، به روش آبياري سطحي در قالب طرح آماري کرت هاي خرد شده بلوک کامل تصادفي با دو فاكتور مقدار آب در چهار سطح شامل I₃, I₂, I₁ و I₄؛(??، ??، ??? و 160 درصد تبخير از سطح طشتک کلاس A)، مقدار ازت در چهار سطح شامل N₀، N₁، N₂ و N₃ (شاهد، 90، 180 و 270 کيلوگرم در هکتار ازت از منبع اوره) در سه تكرار انجام گرفت. نتايج نشان داد عملكرد ريشه، شکر و کل ماده خشک و نيز کارآيي مصرف نيتروژن تحت تاثير مقدار آب، مقدار نيتروژن و اثر متقابل آن ها قرار گرفت. تيمار (I₄) با 47969 كيلوگرم در هكتار و تيمار (I_?) با 6855 کيلوگرم در هکتار به ترتيب بيشترين عملکرد ريشه و عملکرد شکر را داشتند. نتايج نشان داد که در شرايط کم آبياري عملکرد کاهش يافت. هم چنين با افزايش نيتروژن عملکرد ريشه، شکر و ماده خشک کل افزايش نشان داد. اثرات متقابل نشان داد که تيمار I₄N₃ و I₃N₃ به ترتيب با 53621 و 53075 کيلوگرم در هکتار بيشترين عملکرد ريشه، و نيز با 7887 و 7689 کيلوگرم در هکتار بيشترين عملکرد شکر را داشتند. نتايج نشان داد كه كارآيي مصرف نيتروژن با افزايش ميزان آب مصرفي براي هر يک از سه جزء مورد مطالعه گياه افزايش (I₁<I₂<I₃<I₄) و با افزايش مقدار کود مصرفي کارآيي مصرف نيتروژن کاهش (N₁>N₂>N₃) مي يابد. بيشترين كارآيي مصرف ازت در تيمار آبياري I₄ و با مصرف 90 كيلوگرم ازت به دست آمد.