پژوهش هاي توليد گياهي (علوم كشاورزي و منابع طبيعي)

اين آزمايش با هدف بررسي تاثير فاصله رديف و تراکم بوته بر تغييرات رطوبت خاک، عملکرد گندم و کارايي مصرف آب در شرايط کشت ديم با استفاده از آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي گرگان در منطقه انبار الوم در سال 88-1387 انجام شد. تيمارهاي استفاده شده شامل 4 تراکم بوته (125، 250، 375 و 500 بوته در مترمربع) و دو فاصله رديف کشت (12.5 و 25 سانتي ‏متر) بودند. نتايج نشان داد که مقدار رطوبت خاک در فاصله رديف هاي 25 سانتي متر در مرحله خروج برگ برچم (19.61 درصد) بيش از فاصله رديف هاي 12.5 سانتي متر (17.82 درصد) بود. همچنين مقدار رطوبت خاک در اواسط مرحله ساقه رفتن در تراکم هاي 250، 375 و 500 بوته در مترمربع (به ترتيب 26.82، 25.66 و 25.11 درصد) بيش از تراکم 125 بوته در مترمربع (23.32 درصد) بود. فاصله رديف هاي 25 سانتي متر و افزايش تراکم از 125 تا 375 بوته در مترمربع، سبب افزايش عملکرد دانه (حدود 9.5 و 46 درصد)، توليد ماده خشک (6.5 و 50 درصد)، کارايي مصرف آب در توليد دانه (0.7 و 3.7 کيلوگرم در هکتار بر ميلي متر) و کارايي مصرف آب در توليد ماده خشک (2 و 17.5 کيلوگرم در هکتار بر ميلي متر) در واحد سطح گرديد. در مجموع، کشت گندم در اين شرايط (کشت ديم، خاک شور و بارندگي حدود 250 ميلي‏متر در طول فصل رشد) با فاصله رديف هاي 25 سانتي متر با ايجاد فشردگي بيش تر از طريق تراکم بوته ها روي رديف و ارتفاع بيش تر آن ‏ها نسبت به فاصله رديف هاي 12.5 سانتي متر و افزايش تراکم تا 375 بوته در مترمربع با فراهم نمودن پوشش کامل ‏تر سطح خاک نسبت به تراکم 125 بوته در مترمربع در مراحل بعد از ساقه رفتن تا قبل از گلدهي، مي توانند با کاهش نفوذ تشعشع خورشيد بر سطح خاک، مقدار تبخير را کاهش و ذخيره رطوبت در خاک را افزايش دهند. ذخيره بيش تر رطوبت در خاک در مراحل حساس قبل از گلدهي، سبب افزايش توليد ماده خشک، عملکرد دانه و کارايي مصرف آب در توليد دانه و ماده خشک مي شود.