تاریخ ایران- دوران اسماعیلیه درایران

1: رشیدالدین وطواط: شاعر و نویسندة این عهد است. در نظم و نثر فارسی و عربی در دست داشت. از آثار او علاوه بر دیوان، کتابی به نام حدایق الشحرفی دقایق الشعر در بدیع در دست است. وفات وطواط در 573ه. رخ داده است.

2: سید اسماعیل جرجانی: اسماعیل بن حسن بن محمدبن احمدحسینی جرجانی از پزشکان قرن ششم در 434ه. در گرگان به دنیا آمد و در 531ه. در مرو درگذشت. در سال 504ه. دخیره خوارزمشاهی را به نام قطب الدین خوارزمشاه به فارسی در طّب نوشت.

3: شمس قیس رازی:  شمس قیس رازی در 614ه. در خراسان به خواستة یکی از فضلا کتابی به نام العجم فی معبیر اشعار العجم نوشت. کتاب به تاراج رفت و در 630ه. بار دیگر به تألیف آن پرداخت. این کتاب مشتمل بر سه فن از فنون ادب:عروض، بدیع، قافیه است. شمس قیس ظاهراً در نیمة اول قرن هفتم وفات یافته است.

4: سلطان العلما بهاءالدین ولد: محمد بن حسین بن احمد خطیبی ملقـّب به بهاءالدین و مشهور به سلطان العلما پدر مولانا جلال الدین رومی است. ظاهراً در 546ه. به دنیا آمده، در بلخ مجلس می گفت و با فلسفه سخت مخالف بود چون محمد خوارزمشاه مجدالدین بغدادی یکی از شاگردان نجم الدین سنجری را در آب غرق کرد میان سلطان العلما و خوارزمشاه اختلاف بالا گرفت. سرانجام سلطان العلما بلخ را ترک گفت و به آسیای صغیر رفت و سرانجام در 628ه. در قونیه وفات یافت. یگانه اثر او معارف است که مرحوم فروزانفر در دو جلد تصحیح کرده وبه چاپ رسانده است.

5: امام فخر رازی: فخرالدین محمدبن عمربن حسین رازی از علمای بزرگ اسلامی است. آثاری به عربی و فارسی دارد. جامع العلوم یا جامع از آثار فارسی او و مفاتیح الغیب یا تفسیر کبیر اثر عربی اوست که از مهم ترین تفاسیر قرآن است. امام فخر در 606ه. وفات کرده است.