تاریخ ایران- سلسله علویان

یکی از مهم ترین نبردها میان سیمجور دواتی امیر خراسان با علویان بود که به شکست علویان منجر شد.اندکی بعد، داعی موفق شد از دیلم و گیلان نیرویی به گرگان اعزام کرده و لشکر علوی توانست به فرماندهی ابو الحسین احمد، ترکان را از گرگان بیرون کند.به هر روی گرگان از آن احمد شد و آمل از داعی.پس از دفع دشمن خارجی، باز فرزندان ناصر با داعی به جنگ پرداختند تا آن که وی از آمل گریخت و ابو الحسین احمد به امارت طبرستان رسید.او در 29 رجب سال 311 درگذشت و حکومت به برادرش ابو القاسم جعفر رسید که برخوردی ظالمانه با مردم داشت، تا آنجا که به قول ابن اسفندیار «روزگار داعی را مردم به جان می جستند» .ابو القاسم نیز سال بعد درگذشت.

ابن بار، باز مردم دو قسمت شدند.بخش گرگان که در اختیار ماکان بن کاکی از امرای علویان بود، با اسماعیل فرزند ابو القاسم جعفر که کودکی بیش نبود، بیعت کرد، اما مردم گیل و دیلم با ابو علی محمد فرزند ابو الحسین احمد که در «نیکو سیرتی و عقل و فضل و علم و شهامت و شجاعت» ، «خلایق، عاشق خدمت و طاعت او بودند» بیعت کردند.

ابو علی توانست بر ماکان فائق شده و به امارت طبرستان دست یابد.پس از در گذشت وی، مردم، با برادرش ابو جعفر بیعت کردند.اندکی بعد ماکان بن کاکی، بار دیگر داعی حسن بن قاسم را از گیلان دعوت کرد و موفق شد تا آمل را از ابو جعفر بستاند.پس از آن بود که نصر بن احمد سامانی با لشکری بیکران به طبرستان یورش برد.نا آشنایی سپاه وی به منطقه، سبب شد تا به دام افتاده و به اصراراز داعی خواستند تا اجازه بازگشت به آنان بدهد.داعی با گرفتن بیست هزار دینار اجازه بازگشت به سپاه سامانی را داد.

در این وقت، به جز ماکان بن کاکی، اسفار بن شیرویه نیز وارد عرصه سیاسی طبرستان و خراسان شده، گاه با سامانیان و گاه با استفاده از برخی از رهبران علوی، حملاتی بر طبرستان داشت .در نبردی که در سال 316 هجری میان وی و داعی در نزدیکی آمل صورت گرفت، داعی و شماری دیگر از طالبیان کشته شدند.قاتل داعی کسی جز مرداویج بنیاد گذار سلسله زیاری نبود.با این حال، ما کان همچنان در صحنه سیاست طبرستان باقی ماند.از آن پس دولت علویان طبرستان رو به زوال رفت.تا مدت ها، شماری از علویان امارت بخش هایی از منطقه ای را با تزلزل در دست داشتند، اما حضور آل زیار در منطقه، و پس از آن تسلط آل بویه مانع شد که دولت آنها بتواند، عظمت نخست خود را به دست آورد.بعد از آن، نفوذ علویان در گیل و دیلم و طبرستان باقی ماند و میان آنها و امرای محلی، همواره ارتباطهای صمیمانه ای وجود داشت و گاه با آنها به عنوان رهبران دینی و سیاسی، بیعت می شد.