تاریخ ایران- سلسله آل بویه (دیلمیان)

صفت‏ بارز آل بويه (دستكم در نسلهاى اول و دوم) اطاعت محض وفرمانبرى كامل و احترام فوق‏العاده كوچكترها نسبت‏به بزرگترهابود و به اين كيفيت كه در آل بويه ديده شده، در هيچ خاندانى‏مشاهده نشده است. امتياز اين صفات به بن‏عمادالدوله(على بويه) برمى‏گردد كه بويگان قدرت و شوكت‏خويش رامديون او هستنديك نمونه از اطاعت و رعايت نظم سلسله مراتبى آل بويه آن كه‏معزالدوله برادر كوچكتر -كه حاكم عراق بود- وقتى برادربزرگترش عمادالدوله را در ارجان ملاقات كرد، زمين بوسيد و درحضور او سرپا بود و چون دستور مى‏داد، بنشيند نمى‏نشست. و هراندازه عمادالدوله كوشش كرد كه او را در مقابل خود بنشاند،ننشست و تمام مدتى كه در نزد برادر بزرگتر بود، صبح و عصر درمجلس او حضور مى‏يافت دست ادب بر سينه در برابر وى مى‏ايستاد (26) .
پس از فوت عمادالدوله رياست‏خاندان به ركن‏الدوله حاكم رى رسيدو معزالدوله از او نيز فرمانبردارى مى‏كرد و هرگاه ركن‏الدوله‏اراده مى‏كرد لشگر به كمك او مى‏فرستاد (27).
معزالدوله در دم مرگ به پسرش وصيت كرد كه از ركن‏الدوله اطاعت‏كند و در مهمات از او مشورت جويد و همچنين نسبت‏به پسر عمويش‏عضدالدوله چه از او مسن‏تر و سياستمدارتر است (28) .
وقتى همين عضدالدوله مى‏خواست عراق را از چنگ پسر معزالدوله-پس از ثبوت بى‏كفايتيش- بيرون آورد و پدر عضدالدوله از وضع‏برادرزادگانش كه بازداشت‏شده بودند اطلاع يافت، از ناراحتى به‏خود پيچيد و كف بر دهان آورد و مى‏گفت: «اينك معزالدوله رامى‏بينم در برابرم ايستاده، انگشت گزان مى‏گويد: برادر! اين‏چنين از خانواده من سرپرستى كردى؟» و بالاخره عضدالدوله براثر خشم پدر و به دستور او بغداد را به عموزاده واگذاشت وبيرون آمد، درحالى كه حتى منزلى نيز براى خود ترتيب داده بود (29) و چون در اصفهان به حضور پدر رسيد، به خاك افتاد و دست پدر را بوسيد