رسم هاي مختلف و خلق وخوي اقوام مختلف با توجه به تاريخ وقدمت منطقه در طي سال هاي طولاني شكل گرفته،سينه به سينه به افراد يك جامعه منتقل مي شود و در طول سال ها،زنده و پا برجا مي ماند. مردم شهر زنجان نيز با توجه به قدمت تاريخي و فراز ونشيب هاي بسيار در طول زمان خود،داراي آداب و رسوم وفرهنگ وخصلت هاي ويژه اي هستند.جشن ها و آداب ورسوم مختلف در موارد گوناگون،داراي نظم وقوانين خاصي هستند كه همگان ملزم به رعايت آن ها هستند،مراسم اعياد مذهبي وملي،مراسم عمومي وعزا،نوع لباس پوشيدن و جشن هاي محلي از جمله مواردي هستند كه داراي نظم خاصي بوده و جزو آداب و رسوم مردم شهر زنجان مي آيند.محل آشپزي:
تعسان (تنورستان) محلي بود كه تنور و اجاق پخت غذا در آن قرار داشت كه بنا به تعداد افراد خانواده تعداد اجاق نيز فرق مي‌كرد براي سوخت اجاق و تنور از هيزم استفاده مي‌كردند كه در اصطلاح محلي بدان « اودون» مي‌گويند سوختن هيزم غالباً دود زيادي ايجاد مي‌كرد و براي همين ديوارهاي تعسان هميشه با لايه‌اي از دوده پوشيده بود . در هر خانواده معمولاً دوخروار يا بيشتر آرد وجود داشت و در ماه يك يا دو بار نان مي‌پختند و سپس نانها را در يك اطاق بر روي هم مي‌چيدند و هر روز مقداري از آنرا سرسفره مي‌آوردند و اگر نان خشك شده بود با جاروي كوچكي يا با دست مقداري آب روي آن مي‌پاشيدند و بعد از يكي دو ساعت قابل خوردن مي‌شد . بيشتر خانواده‌ها مخصوصاً روستائيان در زمستان كرسي را روي همان تنور مي‌گذاشتند و افراد خانواده شبها دور آن مي‌خوابيدند و از حرارت تنور استفاده مي‌كردند . براي خوردن غذا محل خاصي وجود نداشته است و گاهي در اتاق و گاهي در آشپزخانه عمل غذا خوردن انجام مي‌گرفته است ، البته ثروتمندان هيچوقت در آشپزخانه غذا نمي‌‌خورده‌اند.خوراك محلي:
از غذاهائي كه معمولاً فقط در مراسم خاصي پخته مي‌شوند و مردم زنجان در ساير اوقات سال كمتر از آن استفاده مي‌كنند مي‌توان به غذاي شب چهارشنبه سوري – غذاي شب عيد و غذائي كه به هنگام دندان در آوردن كودك پخته مي‌شود اشاره كرد . در شب چهارشنبه سوري معمولاً خانواده‌ها به همراه برنج ، خورشتي بنام «شش‌انداز» درست مي‌كنند كه تركيبي است كه از روغن ، خرما ، كشمش ، گردو ، تخم‌مرغ ، و سركه . علاوه بر اين به تعداد افراد خانواده تخم‌مرغي با پوست پياز نازك در لابلاي برنج گذاشته مي‌شود تا رنگ بگيرد معمولاً اشكال متنوعي كه بر روي تخم‌مرغ ايجاد مي‌شود توسط افراد تفسير مي‌شود مثلاً اگر بر روي تخم‌مرغي شكلي مانند هواپيما ديده شود آنرا نشانه سفر حج مي‌گيرند و غيره .اما خوراك شب عيد نوروز ، در اين شب اغلب خانواده‌ها معمولاً يك ماهي تهيه مي‌كنند و در كنار ماهي رشته پلو يا زعفران پلو ( بسته به استطاعت خانواده) پخته مي‌شود . يكي از دلايلي كه مردم براي مصرف ماهي در شب سال نوبر مي‌شمرند اين است كه چون آب دريا حيات بخش است براي همين در اول سال از موجودات دريائي استفاده مي‌كنند تا سال خوبي داشته باشند . يكي ديگر از غذاهائي كه در زنجان در مراسم خاصي پخته مي‌شود خوراكي است به نام دنك كه در هنگام دندان در آوردن كودك پخته مي‌شود اين خوراك از گندم و گوشت تهيه مي‌شود و بعضي از اوقات اين خوراك بين خويشان نزديك و گاهي بين همسايه‌ها نيز توزيع مي‌شود.قاتق لش (gateg lesh ) نوعي خوراك است كه از گوشت و مقداري برنج درست مي‌شود همچنين در تمام مراسم برنج با گوشت و يا ماهي پخته مي‌شود و به آن «پلاو» (plaw) مي‌گويند . چكدرمه (chekerme ) نوعي پلو با گوشت است كه براي مهمانان و نيز در مراسم پخته مي‌شود گاهي نيز كشمش و دانه‌هاي انار به آن اضافه مي‌شود كه براي مهمانان و نيز در مراسم پخته مي‌شود گاهي نيز كشمش و يا دانه‌هاي انار به آن اضافه مي‌شود . ياغ‌چوربا (yag churba) نوعي سوپ است كه از نان ريزريز و آب و چربي درست مي‌شود و گاهي پياز به آن اضافه مي‌كنند «قره‌چوربا» (gara churba) گوشت آب‌پز با نان ريزريز شده است .غذاهاي محلي:
از غذاهاي محلي استان زنجان مي‌توان به رشته – بلاماش ( با آرد و روغن درست مي‌شود ) قيقناق – كوفده يا كوفته – آغوز يا بلاما – اييردك ( با آرد و شير درست مي‌شود ) –سوزمه :ماست كيسه‌اي – حلواي شيره – فيرني – قووت . همچنين از انواع آش مي‌توان اريشته آشو ( آش رشته ) – بوغدا آشو ( آش گندم) – تورش آشو اشاره كرد ( آش ترش ) – سوت آشو (شير برنج ) – قوروت آشو( آش كشك ) يارما آشو ( آش بلغور ) را نام برد .مواد اوليه غذا:مواد اوليه در هر محل نسبت به محل ديگر فرق مي‌كرده است و بيشتر به مواد اوليه در دسترس شيوه معيشت - ميزان درآمد و امكانات فرد يا خانواده بستگي داشته است . امابه طور كلي آرد- گوشت - حبوبات و سبزيجات را مي‌توان به عنوان مواد اوليه براي پخت غذا نام برد .
