پاسخ به:دانستنیهای گردشگری
دوشنبه 30 مرداد 1391 9:15 AM
|
نقش مهم بهداشت و سلامت در گردشگري
|
|
|
ساهره رحيمي- مطالعه و تحقيق درباره بهداشت فردي در گردشگري، اطلاعاتي به دست مي‌دهد که براي حال و آينده شخص بسيار مفيد و موثر است. وقوف به مسائل بهداشت در گردشگري انسان را در استفاده کامل از زندگي سراسر آميخته با نشاط و شادابي، چه به صورت يک فرد در سفر و چه به عنوان يک فرد در جامعه، کمک مي‌کند.
در اين هنگام است که انسان به وسعت و ارزش سلامت گردشگري و بهداشت پي برده و به نيازمندي‌هاي بهداشت در سفر خود و نيز به اهميت سلامت خانواده و جامعه با ديده بيناتر مي‌نگرد. هر کس با مراعات بهداشت قادر است از لحاظ جسماني رواني و اجتماعي در وضع مناسبي قرار گرفته و وظيفه‌اي را که نسبت به خود و افراد خانواده و جامعه خود دارد به خوبي ادا کند. سلامت هرگز به عنوان هديه به دست انسان نمي‌رسد مگر آن‌که براي تحصيل آن کوشش کند تا بتواند تغييرات مثبتي در رفتار خود ايجاد کند. ما معمولا بهداشت فردي در سفر را از بهداشت اجتماعي جدا مي‌کنيم حال آن‌که سرحد واضحي بين اين دو وجود ندارد زيرا افرادند که جامعه را مي‌سازند و همواره ميان افراد و جامعه و همچنين ميان جامعه و واحدهاي مختلف سياسي، فرهنگي و غيره که هر يک قسمتي از جامعه را تشکيل مي‌دهند ارتباط و تاثير متقابلي برقرار مي‌کنند. تاريخ توسعه و تکامل بهداشت عمومي حقيقتا مشکل است و شايد دور از منطق، که درباره وضع بهداشت عمومي تا قبل از قرن نوزدهم با قاطعيت اظهارنظر کرد ليکن شواهد و آثار متون مختلف بر جاي مانده از آن دوران، حاکي از آن است که وضع سلامت و تندرستي جوامع رضايت‌بخش نبوده است. بر اساس همين شواهد تا 3900 سال قبل از ميلاد مسيح، بيماري صرفا يک بلاي آسماني به شمار مي‌آمد و کسي در کار و حال بيماران دخالت نمي‌کرد. کسي که مريض مي‌شداگر خوب شدني بود خود به خود بهبود مي‌يافت وگرنه مي‌مرد. البته در آماري که از تمدن‌هاي باستاني به جا مانده مثل تمدن قديم مصر، يونان و امپراطوري رم به شواهدي از بهداشت عمومي بر مي‌خورديم. به عنوان مثال در کاوش‌هاي باستان‌شناسي به سيستم فاضلاب شهري و حمام‌هاي عمومي توجه خاص شده است. علي‌رغم اينکه در تاريخ زندگي انسان، بيماري براي او هميشه مساله‌اي بوده که مي‌بايستي با آن مبارزه کند و پيشگيري از بيماري‌ها يک نياز واقعي محسوب مي‌شده است، اما به خوبي مي‌توان جاي پاي عواملي را که همواره نقش تضعيف‌کننده در توسعه و تکامل بهداشت عمومي را داشته‌اند در تاريخ پيدا کرد. پس از گذشت زمان طولاني و رشد بسيار بطئي در زمينه بهداشت عمومي، در حدود سال‌هاي 1500 ميلادي است که نياز جدي به توسعه بهداشت عمومي در اروپا احساس شد. به طوري که در سال 1516 آقاي «توماس موري» در اشاعه اين فکر کوشش بسيار مي‌کرد که بهداشت حافظ سلامتي است و طبابت ترميم‌کننده آن. آثاري از پذيرش اين تفکر را هر چند با خط مشي خيلي آرام و آهسته در جوامع اروپايي خاصه انگلستان، فرانسه، هلند و ايتاليا مي‌بينيم ليکن در حدود سال‌هاي 1600 اين ممالک را به فکر تعيين معيار و ضابطه به منظور باز‌گويي و اطلاع از وضع سلامتي جامعه انداخت و به اين نکته توجه شد که بررسي مرگ و مير‌ها و به خصوص تجزيه و تحليل علل آن مي‌تواند بسياري از مسائل و مشکلات بهداشتي را روشن کند و از همين سال‌ها به بعد است که مي‌بينيم کشورهاي اروپايي يکي پس از ديگري مبادرت به سيستم سرشماري و ثبت وقايع حياتي کردند. نقش فقر و تنگدستي در ارتباط با بيماري‌ها روشن شد و همين مساله بود که دولت انگلستان را موظف به حمايت و ارائه خدمات رايگان به مستمندان کرد، براي به اجرا در‌آوردن همين طرز تفکر بود که دامنه فعاليت بهداشت عمومي گسترده شد و اين سوال مطرح شد که نحوه ارائه خدمات بهداشتي و درماني در قالب چه سيستمي و تحت چه ضوابطي و در چه کيفيتي مي‌بايستي ارائه شود و در همين نقطه از تاريخ است که ملاحضه مي‌شود کشورهاي اروپايي در نحوه رسيدن به هدف فوق‌الذکر انشعاب حاصل کردند و اين انشعاب متأثر از عوامل سياسي و اقتصادي، اجتماعي و حکومتي هر کشور مي‌باشد. در واقع بذر بهداشت که 3900 سال قبل از ميلاد مسيح کاشته شده بود، پس از فراز و نشيب‌هاي بسيار و پيشرفت تدريجي و آرام، در سال 1946، عالي‌ترين ثمرات خود را به بار آورد. در اين سال بود که اساسنامه سازمان جهاني بهداشت به تصويب رسيد و در سال 1948 به مرحله اجرا گذارده شد. علت بوجود آمدن چنين سازماني که در سطح جهاني کار کند اين بود که بيماري را دشمن مشترک بشريت در سراسر جهان مي‌دانستند زيرا اگر يک بيماري واگيردار در کشوري شيوع مي‌يافت، ساير ممالک از آن در امان نبودند، سازمان جهاني بهداشت که در حال حاضر بيش از 150 کشور جهان عضو آن هستند با مبادله اطلاعات و تجربيات خود، براي رسيدن به بالاترين سطح ممکن بهداشت در سراسر جهان با يکديگر همکاري مي‌کنند. اين سازمان اهم تلاش خود را معطوف به رفع مشکلات بهداشتي که کشورهاي جهان قادر نيستند با منابع موجود خود آنها را حل کنند، مي‌کند. تعاريف بهداشت محتواي بهداشت پيوسته در حال تغيير و تحول بوده است و عواملي نظير رشد اقتصادي، پيشرفت‌هاي علوم پزشکي و اجتماعي، تحولات فرهنگي و ... در آن دخالت اساسي داشته‌اند. عده کثيري از مردم، بهداشت را عدم ابتلا به بيماري توصيف مي‌کنند. تجربيات نشان مي‌دهد که استفاده از شاخص‌هاي يک جانبه و محدود براي ارزيابي سطح بهداشت اعضاي يک جامعه نتيجه معقولي به دست نمي‌دهد و بايد در جستجوي شاخص‌هاي جامع و چند بعدي که از ترکيب چند شاخص حاصل مي‌شود، بود و سطح سلامت و بهداشت افراد جامعه را نسبت به آنها سنجيد. در تعريف ديگر بهداشت از عدم ابتلا به بيماري بالاتر و برتر است و براي تندرست ماندن، تنها سلامت شخص کافي نيست، زيرا عوامل موروثي، شخصي و محيطي از فاکتورهاي موثر در سلامتي افراد بوده و زندگي يک فرد سالم در محيط‌هاي نامناسب خود باعث بيماري مي‌شود. در تعريف سازمان جهاني بهداشت، بهداشت يک حالت کامل سلامتي جسمي- رواني و اجتماعي است و تنها عدم ابتلا به بيماري‌ها ناتواني و نقص عضو دليل بر سلامت و بهداشت نمي‌تواند باشد. تعاريف بسيار ديگري از طرف سازمان‌ها و محققان ذيصلاح در مورد بهداشت ارائه شده است. شناخت عوامل بيماري‌زا در محيط عوامل بيماريزاي زنده؛ عوامل بيماريزاي زنده متعدد بود و انواع مختلفي چون ويروس‌ها، ريکترياها، باکتري‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها را در بر مي‌گيرد. ويروس‌ها کوچکترين نوع عوامل بيماريزاي زنده به شمار مي‌روند. براي مطالعه بايد از ميکروسکپ الکتروني استفاده شود. بيماريهايي مانند: سرخک، آبله، آبله‌مرغان و اريون به وسيله ويروس‌ها ايجاد مي‌شوند. عوامل بيماريزاي فيزيکي؛ تغييرات شديد عوامل فيزيکي محيط زندگي مثل بالارفتن يا پايين آمدن شديد درجه حرارت، فشار هوا و ارتفاع از سطح دريا، با پيدايش اختلال‌هايي در بدن انسان همراه در سفرها و گردش‌ها وجود دارد. افزايش شديد درجه حرارت منجر به سوختگي و آفتاب‌زدگي مي شود و سقوط آن به درجات زير صفر ممکن است سبب سرما‌خوردگي شود. تابش اشعه ايکس به پوست يا اعضاي داخلي بدن به مدت نسبتاً کوتاه، توليد بيماري مي‌کند. ضربه‌ها، تصادفات و بريدگي‌ها هم نتيجه عوامل بيماريزاي فيزيکي به حساب مي‌آيد. عوامل بيماريزاي شيميايي؛ وارد شدن مواد سمي به بدن با ايجاد آسيب‌ها و پيدايش بيماريهايي همراه است، اين گونه مواد را که به طور کلي از خارج وارد بدن مي‌شوند عوامل شيميايي بيروني مي‌نامند. بعضي از اين مواد مثل جيوه يا سرب حتي با مقادير بسيار کم در انسان توليد بيماري‌هاي مهمي مي‌کنند. کمبود مواد غذايي و ويتامين‌ها نوعي کمبود مواد شيميايي است که سبب بروز بيماري مي‌شود. مصرف زياد موادغذايي و ويتامين‌ها هم ايجاد بيماري در بدن انسان مي‌کند مانند چاقي و مسموميت بر اثر مصرف زيادي بعضي از ويتامين‌ها ، گاهي افزايش مواد شيميايي موجود در بدن نظير گلوکز، اوره يا نمک طعام سبب اختلال و بيماري مي‌شود که به آنها عوامل شيميايي دروني گفته مي‌شود. سلامت در گردشگري آگاهي از پيام‌ها و اطلاعات بهداشتي مورد‌نياز در طول سفرهايي که هوايي – ريلي يا زميني انجام مي‌گيرد در بالا بردن ضريب اطمينان و ارتقاي سطح سلامت و آسايش گردشگران و مسافران نقش بسزايي دارد. در همين راستا چند پيام و توصيه مهم در سفر براي گردشگران بيان مي‌نمايم. 1- قبل از سوار شدن بهتر است خونسرد و آرام باشيد و مطمئن شويد که هر چه را لازم بوده برداشته‌ايد به هيچ عنوان خود را خسته نکنيد کمي ورزش کنيد تا روحيه خود را تقويت کنيد و بيماري را از خود دور کنيد چرا که اگر بيمار باشيد مشکلات زيادي در طول سفر خواهيد داشت. از همه مهم‌تر خوب بخوريد و استراحت کافي داشته باشيد با اين کارها توان و وضعيت شما بر بيماري غلبه مي‌يابد اگر شما تغذيه خوبي نداريد و يا از لحاظ بدني، قوي نيستيد بهتر است 1 تا 2 هفته قبل از مسافرت، رژيم غذايي درستي داشته باشيد و سعي کنيد خود را قوي کنيد. 2- اگر داروي خاصي مصرف مي‌کنيد که احتياج به اندازه‌گيري دارد مانند داروي ديابت و يا دارو براي بيماري قلبي، حتماً قبل از سفر پزشک خود را مطلع سازيد تا برنامه مشخصي براي مصرف داروي شما تنظيم کند. 3- اگر مي‌خواهيد در مقصد مورد نظر براي مدت طولاني بمانيد بهتر چند روز مانده به عزيمت، ساعت بدن خود را با مقصد تنظيم کنيد به عنوان مثال اگر مي‌خواهيد به مدت يک ماه از ايران به اروپا برويد قبل از سفر، برنامه روزانه خود را مطابق با اروپا قرار دهيد اين برنامه سبب مي‌شود که شوک ناشي از مسافرت از شما دور شود و سفر خوبي داشته باشيد. بهتر است قبل از آمدن به ايران نيز همين روش را انجام دهيد. 4- از نوشيدن قهوه و نوشابه‌هاي گازدار چه قبل از سفر و چه در طول سفر و در روز اول اقامت جدا بپرهيزيد چرا که اين نوشيدني‌ها باعث از دست دادن آب بدن مي‌شوند و برنامه خواب را بهم مي زنند به علت وجود کافئين (قهوه و نوشابه سياه) روي اعصاب اثر مي‌گذارد و باعث تشويش و نگراني مي‌شود. 5-صبحانه و ناهار بايد پر پروتئين باشد اين رژيم باعث مي‌شود که فعال شويد. شام بايد پر از کربوهيدرات باشد اين رژيم باعث مي‌شود که خواب راحتي داشته باشيد بهتر است در روزهاي بعد، از غذاهاي ساده و کم حجم مصرف کنيد. 6-در طول سفر آب بنوشيد تا از کم آبي بدن و سر گيجه‌هاي ناشي از سفر جلوگيري شود و غذاهاي سنگين و ديرهضم مصرف نکنيد. 7-در مسافرت به مناطق گرمسير بايد غذا ساده وسبک باشد. 8-در طول سفر چاي بنوشيد به دليل ميزان کافئين موجود در چاي تحريک دستگاه عصبي مرکزي و تنفس شده و باعث رفع خستگي، افزايش هوشياري و کمک به هضم غذا مي شود. 9-در مسافرت‌هاي طولاني هوايي چون حرکت اندام ها محدود است در طول پرواز حرکت کنيد. پاهاي خود را ورزش دهيد، پاها را عقب و جلو کنيد، بايستيد و بنشينيد، زانوهاي خود را خم کنيد هر 1 تا 2 ساعت بلند شويد و راه برويد و لباسي بپوشيد نه زياد گرم و نه زياد نازک باشد از پوشيدن لباس‌هاي تنگ خود داري کنيد. 10- براي رفع بي‌خوابي و بهبود خواب گردشگران از شام سبک استفاده کنيد. مصرف دوغ، ماست و کاهو که حالت خواب آور دارند. فراموش نکنيد حداقل 4-2 ساعت قبل از خواب از نوشيدن قهوه، چاي و انواع نوشيدني‌هاي کافئين‌دار خودداري کنيد. در طول روز بيرون برويد و از نور خورشيد استفاده کنيد. نور خورشيد خواب را از شما مي‌گيرد و شما در شب خواب آرامي را خواهيد داشت و از داروهاي خواب آور به ندرت استفاده کنيد سعي کنيد بدون استفاده از اين داروها بخوابيد. گردشگري و درمان امروزه گردشگري در بسياري از کشورها، نيروي اصلي بهبود و رشد اقتصادي کشور محسوب مي‌شود و يکي از پويا‌ترين فعاليتهاي اقتصادي عصر حاضر است که نقش مهمي در توسعه پايدار محلي ايفا مي‌کند به طوري که با ايجاد فرصتي راهبردي به اقتصاد تنوع بخشيده و موجب اشتغال‌زايي و درآمد مي‌شود. گردشگري، اين صنعت از طريق ترکيب و به کارگيري همزمان منابع داخلي و خارجي منافع اجتماعي، اقتصادي، زيست محيطي و فرهنگي زيادي را به همراه دارد و رشد و توسعه روز افزون گردشگري شاخه‌هاي زيادي را به اين صنعت اضافه کرده که هر يک از آنها به طور مستقيم و غير‌مستقيم در درآمد حاصله صنعت توريسم نقش‌آفريني مي‌کنند. يکي از اين زير شاخه‌هاي توريسم، گردشگري سلامت، پزشکي يا درماني است که به منظور مسافرت براي معالجه بعضي بيماري‌ها يا انجام يک نوع عمل جراحي در بيمارستان‌ها يا مراکز پزشکي و يا حضور در بهترين آب‌هاي معدني کشور با موثرترين آثار درماني و استفاده از اين پتانسيل‌ها صورت مي‌گيرد. آن طور که پيداست گردشگري سلامت هميشه وجود داشته ولي کسي تا قبل از قرن هجدهم اهميت چنداني براي آن قائل نبوده و عموما مناطقي که آب‌هاي معدني داشتند براي درمان امراض مختلف از بيماري‌هاي روده‌اي گرفته تا کبدي و استخوان درد و پوست و... مورد توجه قرار گرفتند که اين شيوه بيشتر در کشورهاي اروپايي به خصوص انگلستان رواج داشت از آنجايي که خود به عنوان مقصد گردشگري شناخته شده است. گردشگري سلامت و درمان در کشورمان خواه ناخواه از رونق بسيار بالايي برخوردار است. بطوري که شمار کيفيت و پراکنش چشمه‌هاي آب گرم در ايران به گونه‌اي مي‌باشد که طبيعت درماني با استفاده از آب‌هاي گرم طبيعي را به عنوان يکي از مهم‌ترين منابع اکوتوريسم کشور معرفي مي‌کند و اغلب چشمه‌هاي آب گرم ايران در دامنه‌هاي رشته کوه البرز قرار دارند و برخي از انواع ديگر طبيعت‌درماني همچون لجن‌درماني نيز در مناطقي از کشور همچون درياچه اروميه و دامنه‌هاي قله آتشفشاني تفتان در بلوچستان رواج دارد. در استان ايلام در فاصله 4 کيلومتري از شهرستان دهلران مجموعه حمام‌هاي آبگرم با چشمه‌هاي فراوان واقع است به خاطر مواد گوگردي و مواد معدني ديگر اين چشمه‌ها با دماي 45 درجه و 50 درجه در تمام فصول سال مورد استفاده گردشگران داخل و خارج از استان قرار گرفته و آب اين چشمه‌ها براي درمان بيماران پوستي – استخواني و غيره مفيد است. از لجن آبگرم مذکور براي رفع دردهاي مزمن مفصلي و زيبايي پوست استفاده مي‌کنند. در بالا دست اين آبگرم چشمه ي قير روان وجود دارد که بر اساس تحقيقات انجام شده اين قير مي‌تواند در درمان برخي از بيماري‌هاي بدن مفيد باشد که مي‌توان آنرا قير‌درماني ناميد. نتيجه‌گيري با توجه به اينکه سفر يکي از فعاليتهاي مهم در زندگي هر فرد محسوب مي‌شود هر شخص سفر را به دلايل خاصي انجام مي‌دهد . هدف از سفر و گردشگري در افراد مختلف متفاوت است. کار، تحصيل ، تفريح درمان و يا ارائه خدمات سفر باعث مي‌شود که به مسائل محيط زندگي‌مان واقف و آگاه باشيم و مثل تمامي فعاليتهاي ديگر انسان مي‌تواند به طرق مختلف (مثبت و منفي) در زندگي بشر تأثير داشته باشد. آگاهي از بهداشت و سلامت سفر به گردشگر کمک مي‌کند ابعاد مثبت سفر را افزايش داده و جوانب منفي را به حداقل برساند و کيفيت سفر خود را ارتقا دهد و طعم سفر را به کام خود شيرين کند و سفري پرخاطره در ذهن‌شان باقي بماند. |
|
