مکانیزاسیون ماشین آلات کشاورزی

سم پاشی باغستان به كمك یك سم پاش بادبزنی
دلیل سم پاشی باغستان ها مبارزه با آفت ها و حشراتی است كه بر روی كیفیت و كمیت و بازده محصول تولیدی تاثیرگذار است. البتهسم پاشی تنها در صورتی موفقیت آمیز خواهد بود كه مقدار سم مورد نظر و زمان مورد استفاده از سم و سم پاش ها مناسب باشد.
جهت استفاده از سم پاش ها می باید اطلاعات كافی در مورد نوع ساخت دستگاه مورد استفاده ونحوه ی استفاده و شرایط مناسب محیطی جهت بهره گیری از سم پاش مورد نظر قرار گیرد.
اجزا تشكیل دهنده ی یك سم پاش بادبزنی
قسمت های اصلی یك سم پاش بادبزنی همانطور كه در شكل زیر قابل مشاهده است عبارتند از:
1- مخزن: همانند مخزن تمامی سم پاش های موجود، مخزن سم پاش های بادبزنی نیز در برابر زنگ زدگی مقاوم است و طوری طراحی شده اند كه پر كردن، خالی كردن و خشك كردن آن براحتی صورت می پذیرد. همزن ها باید به تعداد كافی در داخل مخزن موجود باشند تا ذرات آفت كش به صورت مناسب و یكنواخت در داخل محلول پراكنده شوند، چه در زمان پاشش و باز بودن مجرای نازل ها و چه در زمان بسته بودن نازلها. به طور كلی دو نوع سیستم و روش هم زدن سم وجود دارد: (1) نوع مكانیكی كه توسط تعدادی بیلچه مانند صورت می گیرد و (2) نوع هیدرولیك. هر دو سیستم وظیفه دارند ذرات معلق موجود در سم را به صورت یكنواخت در داخل محلول پراكنده سازند.
2- پمپ: عموماً، پمپ های پیستونی و سانتریفوژی (گریز از مركز) در سم پاش های بادبزنی مورد ستفاده قرار می گیرد. پمپ های پیستونی بیشتر در زمانی مورد استفاده قرار می گیرند كه فشار مورد نیاز، در حدود psi 450 تا 600 باشد. پمپ های گریز از مركز نیز، توان تولید فشاری در حدود psi 50 تا 200 را دارا می باشند.
3- فشار شكن(تنظیم كننده‌ی فشار): این قسمت از تعداد زیادی روزنه تشكیل شده است كه به واسطه ی باز و بسته شدن، فشار تولیدی را تنظیم می كنند. البته این قسمت تنها جهت تغییر فشار موجود در سم پاش بادبزنی مورد استفاده قرار نمی گیرد. شامل یك فنر است كه فشار فنر عامل بسته بودن لوله ایست كه به مخزن ختم می شود. این لوله در زمانی كه فشار، بیش از حد ظرفیت دستگاه افزایش می یابد مورد استفاده قرار می گیرد و بدین ترتیب جریانی فرعی به داخل مخزن باز می كند و بدین ترتیب فشار موجود در دستگاه را كاهش می دهد. در پمپ های گریز از مركز تنظیم فشار موجود در سم پاش بادبزنی توسط تغییر سرعت پمپ انجام میشود، این كار به واسطه ی تغییر تعداد دور در دقیقه ی پمپ صورت می گیرد. البته باید توجه شود كه تامین دور در دقیقه‌ی مورد نیاز سم پاش بادبزنی اهمیت فوق العاده ای را در پاشش مؤثر دارا می باشد، تغییر در دور پمپ موجب تغییر فشار و در نتیجه، تغییر نحوه ی پاشش می شود.
4- فشارسنج: فشارسنج نشان دهنده ی فشار موجود در سم پاش است. فشار سنج می باید فشار در هنگام پاشش را به صورت دقیق نشان دهد. پاشنده ها در یك فشار مشخص كار می كنند و تنها در این فشار است كه نوع و نحوه و مقدار پاشش مطلوب را تضمین می نمایند. فشارسنج ها هر گونه تغییر در این فشار مورد نظر را نشان می دهند. به واسطه ی یك پیغام خطا، هر گونه تغییر فشار موجود در سیستم را به كاربر اطلاع می دهند و كاربر را از وجود نقص فنی در سم پاش بادبزنی آگاه می كنند. نقوص فنی می تواند شامل بسته شدن سطح فیلتر یا صافی، تغییر در خروجی پمپ و یا عیب در سیستم رگولاتور(فشارشكن) باشد. بنابراین در یك سم پاش بابزنی، وجود یك فشارسنج مناسب و سالم اهمیت فوق العاده ای دارد.
5- چند راهه ها(بوم): چند راهه ها یا بوم وظیفه ی انتقال مواد موجود در مخزن، از پمپ به نازل ها را دارا هستند. وضعیت قرارگیری بوم بدلیل قرار گرفتن نازل ها بر روی آن اهمیت زیادی دارد.
6- نازل ها: نازل ها در سم پاش های بادبزنی سم موجود را به اشكال مختلف، در هوا پخش می نمایند. این قسمت ها با اتمیزه كردن قطرات سم، باعث پخش شدن بهتر سم در جریان هوا می شوند. الگوی پاشش بر اساس مكان قرار گیری نازل ها و نوع نازل های می تواند تغییر كند.
نازل ها همانطور كه در شكل روبرو قابل مشاهده است از قسمت های مختلفی تشكیل شده اند كه به ترتیب از پایین به بالا عبارتند از:
بدنه ی نازل  ـ  صافی  ـ  مغزی یا هسته  ـ  صفحه  ـ  سرپوش  
هسته و صفحه از قسمت های هستند كه بیشترین میزان سایش در آن ها رخ می دهد، به همین علت جهت ساخت آن ها از موادی همچون فولاد خالص سخت، كاربید تنگستن و مواد سرامیكی استفاده می شود. اگر سایش این قطعات زیاد باشد ، نوع پاشش و مقدار سم خروجی تغییر كرده و جهت رفع این مشكل می باید این قطعات را تعویض و سم پاش را مجدداً كالیبره نمود.
7- بادبزن ها: هر دو نوع بادبزن گریز از مركز و تك محوری، در سم پاش های بادبزنی، مورد استعمال دارد.
این قسمت وظیفه دارد مخلوط ذرات سم و هوا را به سمت بالا و سایبان(تاج) درخت هدایت كند و سم پاشی یكنواختی را صورت دهد.
در بسیاری از سم پاش ها اَتمیزه شدن سم بستگی به نوع نازل ها دارد. میزان تاثیر جریان هوا بر روی نحوه ی اَتمیزه
شدن ذرات سم بستگی به اختلاف سرعت بین جریان هوا و مایع خروجی از نازل دارد. هرچه این اختلاف بیشتر باشد میزان اتمیزه شدن افزایش می یابد. میزان قطره شدن ذرات سم در زمانی به حداقل مقدار خود می رسد كه موقعیت پاشش نازل ها و جریان هوا با یكدیگر یكسان باشد. در حالت عكس، اگر پاشش از نازل ها در جهت خلاف جریان هوا باشد، بیشترین میزان اَتمیزه شدن ذرات سم رخ می دهد.
وظیفه ی اصلی جریان هوا، حركت آفت كش(سم) به داخل قسمت سایه بان درخت و قرار دادن مایع سم بر روی میوه ها و شاخه ها و تمامی قسمت های داخلی درخت و محصول است.
مشخصه ها و اِلِمان هایی از جریان هوا، كه بر روی میزان پوشش سم پاش بادبزنی تاثیر می گذارد عبارتند از: حجم هوا(فیت مكعب در هر دقیقه) و سرعت جریان هوا(فیت در هر دقیقه). این مشخصه ها بستگی به نوع بابزن، اندازه بادبزن و سرعت چرخش پره ها و نوع طراحی پره ها دارد.
فاكتورهای مختلفی در عملكرد جابجاكن های هوا تاثیر می گذارد كه تمامی این فاكتورها در تعامل یكدیگر قرار دارند و در نتیجه، رسیدن به یك حالت ایده آل مستلزم ایجاد یك رابطه مناسب بین تمامی عوامل تاثیرگذار است. 
آماده نمودن  سم پاش بادبزنی
اگر مواد خروجی از سم پاش به صورت مناسب و یكنواخت پاشش شوند، در این صورت جابجایی هوا در زیر درخت به صورت مناسب صورت می پذیرد و حال اگر سم پاش با سرعت زیاد در زیر درخت حركت كند یا پاشش به صورت غیریكنواخت صورت پذیرد در این صورت جابجایی هوا به خوبی صورت نمی گیرد و نتیجه یك پاشش نامناسب خواهد بود كه تمام پوشش درخت را دربر نمی گیرد.
برخی از عوامل محیطی بر حجم مناسب پاشش تاثیر می گذارد. این عوامل عبارتند از رطوبت، درجه حرارت و میزان وزش باد. رطوبت پایین و دمای بالا باعث تبخیر شدید ذرات سم خارج شده از نازل ها می شود كه از انتقال كامل مواد به سطوح بالایی تاج درخت جلوگیری می كند. رطوبت های بالای 50 درصد به پاشش مناسب و یكنواخت كمك می كند. وزش باد نیز ذرات سم را در جهت نامناسب هدایت می كند كه به نوبه ی خود در پاشش مناسب تاثیرمنفی می گذارد، لذا توصیه می شود سم پاشی در زمانی از روز كه وزش باد وجود ندارد صورت پذیرد.
عوامل دیگری از قبیل سرعت پیشروی، فشار، زمان بندی، نازل و موقعیت نازل ها، سرعت هوا یا باد و موقعیت باد و حجم پاشش بر سطح پوشش سم پاش های بادبزنی تاثیرگذار است. سرعت پاشش در حدود 2 تا 5  MPH است.(سرعت های كم، سطح پاشش بهتری ایجاد می كند) فشار موجود در دستگاه بر سطح پاشش تاثیرگذار است. فشار معمول مورد استفاده در سم پاش های بادبزنی در حدود 60 تا 260 psi است.
تعداد نازل های موجود بر روی دستگاه بین 5 تا 10 عدد در هر سمت متغیر است. نازل در جلوی چندراهه ها جای   می گیرد، به همین دلیل در حدود  3/2  تا  4/3 خروجی نازل ها به سمت قسمت های بالایی پاشش می شود و در حدود  3/1 تا 4/1 خروجی نازل ها به قسمت های پایینی درخت پاشش می گردد.
تنظیم موقعیت دقیق هدایت كننده های هوایی منجر به قرار گرفتن مناسب سم پاش در جهت بهترین پاشش می شود.
اندازه ی نازل ها، سرعت و و فشار، همه و همه بر حجم سمِ پاشش شده تاثیرگذار است. در ابتدا لازم است حجم پاشش و سرعت پیشروی تعیین گردد و در انتها، نوع و اندازه ی نازل و فشار آن مشخص شود. حجم پاشش می تواند بین 15 تا 250 گالن در هر اِكر متغیر باشد.
استفاده از كاتالوگ وسیله، داشتن سابقه و تجربه ی مناسب كار با وسیله و تعیین دقیق مقدار سم مؤثر از عواملی است كه بر میزان سم مورد احتیاج تاثیرگذار است.
كالیبراسیون
عملكرد فعلی دستگاه به كمك كالیبره نمودن آن مشخص می گردد. به این كار كالیبره كردن امتحانی یا اولیه می گویند. این عمل پس از تشخیص سلامت تمامی قسمت های دستگاه صورت می گیرد.
در طی كالیبره كردن ابتدایی یا اولیه دو فاكتور تخمین زده می شود: (1) میزان سمی كه در هر اِكر توسط سم پاش پاشیده می شود (2) سرعت پیشروی مطلوب جهت حداكثرسازی راندمان كاری وسیله گالن سم خروجی در هر اِكر در دو سمت سم پاش با تعیین مجهولات فرمول زیر تعیین می گردد:
فاصله ی ردیف سم پاش با تخمین فاصله ی ردیف كشت میسر می شود. سرعت و گالن سم مورد استفاده با روش های زیر قابل محاسبه هستند:
1- ابتدا مخزن سم پاش را تا حد مشخصی كه علامت گذاری شده است با آب یا هر ماده ی دیگر كه ارزش اقتصادی زیادی ندارد پر كنید.
2- در حدود 100 تا 200 فیت مسافت را در باغستان علامت گذاری نمایید.
3- از یك تراكتور با سرعت ثابت بهره بگیرید و ابتدا و انتهای مسیر حركت را با پرچم علامت گذاری كنید و قبل از پرچم تراكتور را به حركت در بیاورید تا مطمئن شوید كه در هنگام گذشتن از پرچم اول سم پاش در صحت كامل به فعالیت خود ادامه می دهد. در زمانی كه چرخ جلوی تراكتور از پرچم ابتدایی عبور می كند زمان را گرفته تا زمانی كه چرخ جلوی تراكتور از پرچم دوم عبور می كند.
4- زمانی كه چرخ های جلویی تراكتور از پرچم دوم عبور كردند هم زمان را نگه داشته و هم سم پاش را خاموش  می كنید و زمان صرف شده را ثبت می نمایید.
5- مخزن را تا نقطه علامت گذاری شده مجددا مملوء از آب كرده و مقدار آب خارج شده از مخزن را محاسبه كنید.
حال سرعت و گالن خروجی سم در هر دقیقه قابل محاسبه می باشد:
در انتها نیز مقدار گالن(حجم) سم مورد نیاز در هر اِكر بدست می آید. GPA توصیه ای در حدود 200 است و اگر عدد بدست آمده برابر 200 نبود تغییرات لازم در رابطه با سرعت و نازل ها اتخاذ می شود تا نتیجه عدد 200 باشد.