گیاهان دارویی

عصاره ها ( Extract ) : به صورت مخلوط های خام غلیظ یا پودر و یا مایع از ترکیبات شیمیایی می باشند

که با استفاده از آب و حلال های کلی مانند الکل اتانول از گیاهان استخراج شده اند.
در نتیجه این عصاره ها حاوی بقایای محلول گیاه ( معمولاً حدود 20 درصد وزن کل ) و بقایای غیر قابل حد ( حدود 80 درصد وزن کل ) می باشند که این قسمت اخیر به عنوان ضایعات خارج می گردد.
روغن های فرار معمولاً بوسیله تقطیر بخار و گاهی اوقات بوسیله تقطیر حلال تهیه می شود. نسبت گیاه در عصاره های عادی ( Her ) عموماً 1:50 یا گاهی اوقات 1:100 است که می گویند گیاه حاوی 1 یا 2 درصد اسانس روغنی است.
عصاره های خاص :
عصاره هایی هستند که شرایط استحصال و استخراج پیشرفته تر و دقیق تری دارند . (بعنوان مثال با استفاده از دی اکسید کربن  مایع ) تا میزان ترکیبات شیمیایی موجود در ترکیب بیشتر گردد و میزان ترکیبات زاید به حداقل رسیده و یا بطور کلی حذف گردد.
فرآورده های تک گیاهی ( Monopreparation ) :
فرآورده هایی را شامل می شوند که فقط یک گیاه دارویی در تهیه آن ها به عنوان جزء موثره به کار گرفته شده است.
مخلوط ها :
فرآورده های دارویی را شامل می شوند که درتهیه آنها از دو یا چند نوع گیاه استفاده شده باشد. تأثیرات آنها یا بصورت متمایز و مستقل از هم است ، یا اثر همدیگر را تشدید ( سنیرژیست ) می کنند.
گیاهان دارویی در طب سنتی چین و آفریقا معمولاً بصورت مخلوط دارویی بکار گرفته می شوند و استفاده از ترکیبات تک گیاهی بسیار نادر است.
چای های گیاهی : 
در واقع دم کرده هایی هستند که از قرار دادن گیاه دارویی در آب جوش حاصل می شوند. استفاده از کلمه چای بدلیل استفاده از چای سیاه ( با نام علمی Camelllia siensis ) مرسوم شده است اما در چای های دارویی ، معمولاً گیاهان موجود در چای نیز ذکر می شوند تا با چای سیاه اشتباه نشوند.
به عنوان مثال گفته می شوند چای رازیانه . البته باز استفاده از عبارات چای نعناع یا چای زنجبیل مبهم است و مشخص نمی کند که در این چای ها آیا فقط این گیاهان بصورت تنها قرار دارند یا اینکه گیاهان همراه با چای سیاه بصورت توام با هم تهیه و مصرف می شوند.
مخلوط های چای ( Species ) :
شامل تعدادی از گیاهان دارویی ( معمولاً 4 تا 7 گیاه ) است که حاوی مواد و اجزای موثره ( یاه دارویی که اهمیت را در درمان آن بیماری خاص دارد ) ، اجزای مکمل ( تکمیل کننده اثرات دارویی جزء موثره ) و اجزاء و مواد همراه ( موادی که جهت بهبود طعم ، بو یا رنگ چای افزوده می شوند ) می باشد.
از این گروه مخلوط های چای می توان به چای صفرا ، چای تلخ ، چای آرام بخش یا چای عصبی و چای ملین اشاره نمود.
جوشانده ( Decoctum ) :
به فرآورده هایی گفته میشود که با افزودن آب سرد به گیاه دارویی و جوشاندن این مخلوط  تهیه می گردد. در این حالت پس از رسیدن دمای مخلوط به دمای جوش ، باید بمدت 5 تا 10 دقیقه این جوشیدن ادامه داشته باشد و سپس مخلوط صاف گردد.
دم کرده ( Infusum ) :
فرآورده هایی را شامل می شود که با افزودن آب جوش به گیاه و ماندن این مخلوط برای مدت 5 دقیقه تهیه می شود. پس از این مدت مخلوط صاف می شود. گاهی اوقات دم کرده ها را نیز به عنوان چای می شناسند.
خیسانده ( Merceration ) :
از افزودن آب سرد به گیاه دارویی و گذاشتن این مخلوط برای مدت 6 تا 8 ساعت در دمای اتاق تهیه میشود. پس از این مدت باید مخلوط را صاف نمود.
افشره یا شیره ( Succus ) :
با فشردن بخش های تازه برداشت شده گیاهی در آب تهیه می گردد. این فرآورده های را می توان جهت افزایش طول عمر و مدت ماندگاری پاستوریزه و یا در دمای بسیار بالا ضدعفونی کرد.
شربت ( Sirupus ) :
فرآورده های غلیظ با حدود 66 درصد ساکارز ( بیش از 50 درصد ) می باشد. محلول های اشباع شده شکر ، فاقد هرگونه میکرو ارگانیسم می باشند.
زیرا آب مورد نیاز جهت رشد میکروب ها وجود ندارد. شربت ها عمدتاً به عنوان چاشنی و برای از بین بردن بو یا طعم نامطلوب مواد دیگر بکار می روند.
شربت ها هنگامی که به عنوان داروهایی ضد سرفه بکار می روند باید بصورت جرعه جرعه توسط بیمار مصرف گردد تا بیشترین زمان ممکن را در تماس با لایه مخاطی ملتهب باشند و اثربخشی مناسبی داشته باشند.
تنتور ( Tincture ) :
شامل محلول الکلی ( با حدود 30 تا 70 درصد آب ) است که از بخش های مورد نظر گیاه دارویی تهیه می گردد.  
برای تهیه تنتور مخلوط گیاه دارویی برای مدت خاصی در داخل محلول می ماند و پس از آن با عمل صاف کردن بخش مایع از گاز جداسازی گردد.
تنتور اولیه ( تنتور مادر ) اغلب با استفاده از اتانول 70 درصد تهیه شده و سپس نسبت مشخصی از گیاه دارویی محلول با آب مقطر تقطیر می گردد. گاهی اوقات ممکن است به جای استفاده از الکلبه عنوان حلال از گلیسیرین استفاده می شود که در این حالت تنتور حاصل نیز تنتور گلیسیرینه خواهد بود.
اسانس های طبی :
بصورت ترکیبات فرار ( معمولاً اسانس های روغنی ) هستند که در الکل یا مخلوط آب و الکل حل شده اند. اسانس های طبی اغلب از مخوط گیاهان دارویی معطر و الکل تهیه میشوند و سپس بوسیله تقطیر با بخار از یکدیگر جداسازی می گردند. 
روغن های طبی در واقع اسیدهای چرب یا موم های مایع هستند که با عصاره های طبی مخلوط شده و بصورت داخلی یا خارجی مصرف می گردند.

چای های فوری :
بصورت عصاره های دارویی خشک پودر شده هستند که معمولاض با مواد حامل مانند : ساکارز ، لاکتوز یا مالتودکسترین مخلوط میشوند تا میزان حلالیت آنها افزایش یافته ، غلظت آنها کاهش یافته و ماندگاریشان بیشتر شود. مواد حامل اغلب در طی اسپری نمودن عصاره گیاه دارویی اضافه می گردند.
چای های کیسه ای :
حاوی مقادیر استاندارد شده ای از مخلوط های گیاهان دارویی هستند. تهیه چای های کیسه ای روشی معمول و رایج است اما باید توجه داشت که عمر اینگونه فرآورده ها کم است 
زیرا بدلیل خرد شدن گیاهان دارویی در این حالت سطح تماس این مواد با اکسیژن و اکسیداسیون زیاد شده و در نتیجه ترکیبات و اجزاء فرار آنها از گیاه دارویی خارج می شوند.
گرانول ها :
از بهم پیوستن ذرات کوچک پودر ها یا عصاره های پودری بوسیله ژلاتین ، لاکتوز و یا ساکارز تیه می شوند. گرانول ها می توانند هم به همین صورت مصرف شوند و هم اینکه به اشکال قرص و کپسول تهیه شده و در اختیار بیمار قرار گیرند.
کپسول ها :
در واقع بسته های کوچکی هستند که از ژلاتین ساخته شده اند و دارای فرآورده های طبی یا عصاره های گیاهی به مقدار لازم بوده و با دلیل داشتن پوشش از نور ، هوا و رطوبت در امان می مانند.
کپسول های ژلاتین سخت دارای دو نیمه هستند که در داخل یکدیگر قرار می گیرند.
قرص ها :
قرص ها بدون پوشش با تحت فشار قرار دادن اجزاء و مواد موثره دارویی پس از افزودن مواد همراه یا مواد چسباننده تهیه میشوند اما گاهی ممکن است جهت بهبود طعم و یا رنگ و یا تسریع در حل شدن آن در آب یکسری مواد افزودنی به آنها اضافه گردد.
قرص های پوشش دار مشابه قرص های بدون پوشش هستند با این تفاوت که در قرص های پوشش دار ، یک لایه پوششی که سامل شکر ، عامل رنگ دار نمودن ، چربی ، موم و عواملی دیگر مانند سلولز استات فستالات می باشد نیز وجود دارد.
این ماده اخیر ماده پوششی است که برای تهیه قرص های FCT بکار می رود. اینگونه قرص ها بعد از رسیدن به معده هضم نشده و نسبت به شیره معدی مقاوم هستند اما به محض رسیدن به روده و قرار گرفتن تحت تأثیر آنزیم روده تجزیه شده و اجزای موثر آن تأثیر خود را می گذارند. 
قرص های پوشش دار دارای طول عمر بیشتر و راحت تر بلعیده می شوند زیرا وجود پوشش سبب می شود که طعم قرص چندان مشخص نشود و بیمار براحتی آن را مصرف نماید.
حبه ها ( Pills ) :
با تقسیم کردن و بریدن فرآورده های نیمه جامد به بخش های کوچک با اندازه و وزن های مختلف تهیه می شود و قبل از آن که فرصت داده شود  
تا این مواد خشک شوند آنها را به شکل خاصی که مد نظر است در می آورند. صنعت Pills امروزه کاملاً مکانیزه شده است اما در گذشته تهیه Pill ها به عنوان بخشی از تمرین های عملی داروساز بود.
مرهم ها ، خمیرها و ژلها :
فرآورده های نیمه جامدی بود که برای استعمال خارجی مصرف شده و حاوی مواد دارویی در یک ماده حامل مناسب ( حلال آبی یا روغنی ) می باشند.