نگاهي كوتاه به شهرستان ساوه

كاروانسراي تاريخي خشكه رود

كاروانسراي خشكه رود در حدود 55 كيلومتري ساوه و در بخش خرقان واقع شده است. نزديكترين آبادي امروزه بدين كاروانسراي روستاي خشكه رود مي باشد كه در حدود 7 كيلومتري آن واقع شده است.
بناي فوق فاقد سنگ نبشته و يا سندي دال بر زمان ساختش مي باشد. ولي فرم بنا و طرز كار آن به خصوص طاقنماي جناقي اين ساختمان مربوط به دوره صفويه مي باشد. اين كاروانسرا بنايي چهار گوشي است كه تنها دروازه ورودي آن درسمت شرق واقع شده و در جلوي آن يك خان وسيع و بلند وجود دارد در دو پهلوي خان دو سكو و در گوشه شمال غربي و جنوب غربي آن دو نيمه در گاه ديده مي شود. در هر جبهه خارجي جلوي خان 10 حجره وجود دارد كهچهار حجره از انتهاي جبهه شمالي و يك حجره از انتهاي جبهه جنوبي خراب شده است. 
پس از گذشتن از درب ورودي بزرگ وارد يك دالان دراز شرقي غربي مي شويم. در دو پهلوي شمالي و جنوبي اين دالان دو سكو و چهار درگاه كه دو بدو قرينه و مقابل هم مي باشند و همچنين دوراه پله جهت صعود به پشت بام وجود دارد.
پس از دالان به حياط كارونسرا داخل مي شويم فرم اين حياط چهار گوش مستطيل شكل است كه طول آن شمالي جنوبي د و عرض آن شرقي غربي است ودر وسط جهات چهار گانه آن چهار قوس وجود دارد كه قوس شرقي آن سر در ورودي حياط و سه قوس ديگر را ايوانهاي بزرگ تشكيل مي دهند در هر طرف ايوانهاي بزرگ و دالان ورودي پنج ايوان كوچك و دالاني جهت ورود به اصطبلها و اطاقي كوچك و بدون ايوان در گوشه ها وجود داردو در عقب كليه ايوانهاي بزرگ و كوچك اتاقهايي جهت استراحت مسافرين تعبيه شده است . 
در پشت اتاقهاي كاروانسرا هشت اصطبل وجود دارد كه از داخل حياط پشت مدخل آنها باز مي شود در ديوار خارجي اين طويله ها حجره هايي نيز جهت استراحت ساربانان طراحي شده است. سقف اصطبلها بوسيله طاقها و گنبدهاي خفته پوشيده شده است. در ديوار كليه اتاقها طاقچه و اجاق مشاهده مي گردد. روي پشت بامها و كف ايوانها و اتاقها با آجر و اطراف كاروانسرا در جلوي ايوانها به پهناي دومتر سنگ فرش شده و ديوار اتاقها داراي اندود گچ مي باشد .آب اين كاروانسرا از طريق يك چاه در مركز حياط تامين مي گشته است تزئينات اين بنا شامل نما كاري آجري سينه جنوبي جلوي خان مي باشد كه در سطحي گود كلمات يا علي مدد ديده مي شود. همچنين نيمه طاق روي اين خان بامقرنس كاري گچي و آجري تزئين گرديده است. مصالح به كار رفته در اين بنا شامل آجر ، سنگ و گچ مي باشد.