نگاهي کوتاه به شهرستان ابهر

ارگ سلطنتي ابهر

در حدود 37 کيلومتري شهر زنجان از شمال شهرستان ابهر و در وسط شهر تاريخي سلطانيه، ارگ سلطنتي سلطانيه که در گذشته کهن دژ ناميده مي شد، با ابعادي در حدود 450 × 450 متر در زميني به مساحت تقريبي 18 هکتار واقع شده و بناهاي تاريخي و آثار قديمي و ارزشمند بسياري را در بر گرفته است. محدوده ارگ از دو بخش خندق و حصار تشكيل شده و آثار ارزشمندي از معماري و شهرسازي دوران مغول را در خود جاي داده است. ارگ سلطنتي سلطانيه كه خواجه رشيدالدين فضل الله (وزير با لياقت الجايتو) نايب التوليه آن بوده است، علاوه بر گنبد بزرگ سلطانيه که در قسمت جنوب باختري آن قرار گرفته، شامل بناهاي متعددي بوده است که مجموعه ابواب البر، جالب ترين و مهم ترين عنصر شهري اين منطقه را تشكيل مي داده است. ابواب البر شامل مدرسه، دارالشفاء که محل درمان بيماران بوده، دارالضيافه که مرکز پذيرايي از مسافران و مامورين دولتي و اداي نذورات رسمي و مراسم آشپزي بوده، دارالكتب که کتابخانه عمومي بوده، دارالسياده که در آن ها از سادات مسافر پذيرايي مي شده، خانقاه که صوفيان و سالکان طي مراحل تصوف و ارشاد مريدان خود را در آن جا تربيت مي كردند، بيت القانون، ديوانخانه اي به نام كرياس، مسجد جامع و بالاخره آرامگاه سلطنتي با موقوفات متعدد، از مهم ترين قسمت هاي ارگ سلطنتي بوده است. امروزه تقريباً تمام بناهاي ياد شده به جز گنبد عظيم سلطانيه که در جنوب باختري ارگ قرار گرفته، از بين رفته اند كه تلاش و پيگيري از سوي باستان شناسان و کاوشگران براي شناسايي آثار اين دوره در محدوده ارگ در جريان است.