نگاهي كوتاه به شهرستان اسد آباد

مشخصات جغرافيايي
شهرستان‌اسدآباد در 47 كيلومتري باختر همدان و در مسير راه اصلي همدان كرمانشاه قرار دارد. آب‌و هواي اسد آباد نسبتا سرد و نيمه خشك است و مركز اين شهرستان در 48 درجه و 7 دقيقه درازاي خاوري جغرافيايي و 34 درجه و 47 دقيقه پهناي شمالي و بلندي 1585 متري از سطح دريا واقع شده است.
شهرستان اسدآباد از شمال به قروه ( از شهرستان هاي استان كردستان ) و سنقر ( از شهرستان هاي استان كرمانشاه ) از خاور به شهرستان هاي همدان و تويسركان، از جنوب به كنگاور ( از شهرستان هاي استان كرمانشاه ) و از باختر به شهرستان كرمانشاه محدود مي‌شود. اسدآباد از يك بخش مركزي تشكيل شده است و قوري‌چاي، خرم‌رود و دربندرود مهم ترين‌رودخانه هاي اين شهرستان به شمار مي‌آيند. 
تيره هايي از ايل تركاشوند در اين منطقه كوچ و رفت و آمد مي كنند كه تابستان ها را در مناطق شمال تويسركان به دامداري و كشت محدود مي پردازند. اهالي شهرستان اسد آباد به زبان تركي و فارسي با گويش هاي كردي و لري صحبت مي كنند. دين آن ها اسلام و مذهب شان شيعه است. شهرستان اسد آباد در سرشماري سال 1375 تعداد 077/110 نفر جمعيت داشته است. اسد آباد در مسير راه اصلي همدان – كنگاور و در 47 كيلومتري شهر همدان و در 32 كيلومتري شهر كنگاور واقع شده و راهي فرعي به طول 53 كيلومتر تا شهر سنقر و راهي فرعي به طول 49 كيلومتر تا شهر تويسركان از مهم‌ترين مسيرهاي دسترسي به اطراف به شمار مي‌آيند. 
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
قرار گرفتن اسد آباد در يكي از نواحي باستاني و بر سر راه اصلي و قديمي ايران مركزي به بين النهرين،‌ پيوسته اهميتي منزل‌گاهي و ارتباطي به اين شهر كوچك داده است. به روايت مورخين مطبخ خسرو پرويز در دهي به همين نام در ناحيه اسد آباد قرار داشته است. اسد آباد در 811 م. صحنه نبرد ميان لشگريان مأمون و امين، پسران هارون الرشيد بود كه به پيروزي طاهر، فرمانده سپاه مأمون انجاميد و به دنبال آن ايالت جبال به دست مأمون افتاد. اسد آباد به روايت مورخين، تا كنون صحنه كارزارهاي زيادي بوده است. اسد آباد در دوره قاجار يكي از توابع همدان بوده است. در اين زمان دو راه اين شهر را به همدان، از طريق گردنه اسد آباد متصل مي ساخت كه عبور از هر دو راه، به ويژه در زمستان با مشكلاتي همراه بوده است. ناصر الدين شاه در سفر به كربلا از بسياري آبادي هاي متعلق به خان هاي افشار در اين ناحيه گزارش مي دهد. اسد آباد در سال هاي اخير به سبب اينكه زادگاه سيد جمال الدين اسد آبادي بوده اهميتي دوباره يافته است. آثار و ابنيه تاريخي و به جاي مانده از گذشته نشان از پيشينه غني تاريخي اين منطقه دارد.