نگاهي كوتاه به شهرستان كرمان

سرای گنجعلی خان
در ضلع شرقي ميدان و در محور آن سردر بلند و زيبايي وجود دارد كه در پاكار آن تنها كتيبه نوشته شده توسط عليرضا عباسي خطاط و خوشنويس مشهور دربار شاه عباس درآن جود دارد و تاريخ احداث بنا به استناد كتيبه مذكور سال 1007 هـ .ق. مي باشد. مقرنس سردر در حمله ددمنشانه آغامحمد خان قاجار به كرمان فرو ريخته و بخش كوچكي از آن باقي مانده است كه نشانه گذشته پرشكوه اين سردر مي باشد. ساختمان اين سرا در دو طبقه احداث شده است. در طبقه زيرين دكاكين و در طبقه بالا حجره هاي تجار ساخته شده اند. نماي اين سرا داراي كاشيكاري معرق بوده است. طرح هاي مورد استفاده نقوش مرسوم عصر صفويه است كه تحت تأثير هنر نقاشي چين و مغول مي باشند. نقشه سرا چهار ايواني است كه در ايوان هاي شرقي وشمالي و جنوبي تزييناتي از نوع گچبري و نقاشي وجود دارد و در دوره هاي بعدي ورودي هايي از طرفين شمال و جنوب به داخل آن گشوده اند كه سرا را به بازارهاي اختياري ونمد مالي متصل مي نمايد.

مسجد گنجعلی خان
مسجد در ضلع شرقی و در جوار سرای گنجعلی خان واقع گردیده است. ورودی آن از طریق طاقنماهای میدان است كه ساده اجرا شده اند. در بدنه داخلی طاقنما تزیینات گچبری با طرح گره دیده می شود كه تماشاگر را به خود جلب می كند. در انتهای این نما سر دری كوچك با طاق مقرنسكاری دیده می شود كه ورودی مسجد است. سنگ نبشته بالای ورودی كه با خط نستعلیق نوشته شده چنین است به استناد كتیبه، تاریخ احداث مسجد 1700 هـ . ق. است. با دالانی طولانی كه بدنه آن گچبری شده به فضای گنبدخانه می رسیم. در این فضا نیم طبقه ای جهت خانم ها در ضلع شرقی برپا شده كه بر ستون های گچبری شده استوار است. نقشه گنبدخانه مربع است كه در پاكار تبدیل به هشت و در مركز گنبد تبدیل به نورگیر 12 ضلعی شده است. تمامی سطح داخلی گنبد با مقرنسكاری و تزیینات مرسوم دوره صفویه تزیین شده است. در این مسجد كوچك اثری از تمامی هنرهای ظریفه معماری مانند گچبری، خطاطی، حجاری، كشته بری، درودگری، كاشیكاری به چشم می خورد و به همین جهت می توان آن را موزه ای از هنرهای عصر صفویه دانست. نور داخلی مسجد از نورگیرهای جانبی و سقف تأمین می شود.