محور دوم در موضوع ازدواج دختران، عدم تلاش برای یافتن یک جایگزین مناسب در موضوع وساطت است که سابقاً در ازدواج‌ها به عنوان روشی مرسوم و کارساز عمل می‌کرد و در حال حاضر دختران و پسران عفیف که از فرهنگ لاابالیگری و نمایش خود مبرا هستند، به‌دلیل برچیده شدن فرهنگ وساطت و دلالت، عملاً در موضوع شناساشدنشان به هم، به مقوله‌ای دشوار یا شتاب‌زده و سطحی بدل گشته‌اند و از طرفی با بارز شدن جذابیت‌های بصری و مطرح شدن ابعاد جنسی و زنانه در سطح جامعه فرصت ظهور ابعاد انسانی و فعال شدن هوش باطنی گرفته شده و در عوض رغبت‌های خام و عشق‌های سطحی جای عشق‌های پاک و شناخت‌های عمیق را گرفته است و با هنجار شدن این رویه‌ها ناروا و محاصره «حواس‌ها» در حلقه «هوس‌ها» و تولید انبوهی از عشق‌های عجله‌ای! طلاق به عنوان «اولین» آسیب قطعی، «همسایه» دیوار به دیوار ازدواج‌ها شده است.

محور دوم درموضوع ازدواج دختران مسأله مهریه و شروط ضمن عقد است. علت در کنار هم آوردن این دو عنوان این است که تا وقتی فرهنگ سازی برای استفاده درست از شروط ضمن عقد نشود، مردم به گمان تأمین آینده دختران از قِبَل مهریه‌ها، مشتاق افزایش رقم‌های آن می‌شوند، خانواده‌ها وقتی در روز مبادای مشکلات، اقتدار حکومت را در کنار خود، برای تأمین و استیفای حقوق نبینند،‌ خودشان یک آلترناتیو مناسب و گره‌گشا را جایگزین خواهند کرد. لذا به گمان ایجاد یک ایمنی و حفاظت از ازدواج و آینده دختران، مهریه‌ها را به طور تصاعدی بالا می‌برند؛ بعد هم در جریان واقعی عمل و در روز مبادای مشکل، می‌بینند که مشکلات عدیده بیکاری، اعتیاد، فساد و خصلت‌های شخصی آفت و بلای خانواده است و آن قدر حلقه محاصره تنگ می‌گردد که مهریه هم راه نجات نیست و ترجیحاً آن را هم وامی‌گذارد تا خود را نجات دهند، با این حال باید به تصحیح و معقول‌سازی روند مهریه اندیشید تا به انتخاب‌ها و استمرارهای درست، کمک شود و از سوی دیگر باید حوزه تقنینی کشور تلاش نماید تا سطح و تعداد قوانین را به خواسته و مقصد شرع برساند.

زیرا روح شرع و معیار اساسی آن، عدالت است، جلوگیری از ضرر و ضِرار است. در واقع در پرتو شرع این مفهوم که پایان آزادی من، آغاز حق دیگری است، چنان جاری ست که هرگز و هرگز به بهانه آزادی و اختیار کسی اجازه زیر پا گذاشتن مرزهای عدالت و حقوق دیگری داده نمی‌شود. خدای متعال در نظام دینی انسان را بدان‌سوی رهبری می‌کند که برای مصون ماندن مرزهای عدالت، انسان‌ها سعی کنند در اخذ حق، کمتر دریافت کنند تا مطمئن شوند ظلم نکرده‌اند و در ادای تکلیف بیشتر انجام دهند تا مطمئن گردند عدل صورت پذیرفته، فلسفه مستحب و مکروه نیز نزدیکی به این کرانه‌هاست. شارع مقدس کف روابط را با حقوق تسطیح می‌کند و سقف آن را با اخلاق ترفیع می‌دهد این برنامه تربیتی در ماه مبارک رمضان که به فرموده امام صادق (ع) تفاوتش با ماه‌های دیگر تفاوت معصوم با سایر انسان‌هاست در اوج است. زیرا همه امساک و پرهیزی که به انسان می‌دهد ترک حرام نیست که ترک حرام متعلق به همه‌ی ماه‌هاست و اختصاص به زمان خاصی ندارد، بلکه ماه رمضان ماه ترک حلال‌هاست در این ماه استثنایی، خداوند به انسان‌ها فرصت تمرین ترک حلال را می‌دهد زیرا بسیاری از زمین خوردن‌ها، ظلم‌ها، بی‌انصافی‌ها، خطاها، سقوط‌ها و سَقَط‌ها در همان محدوده حلال است که انجام می‌پذیرد. چون خیالمان از حلال بودنش راحت و‌آسوده است لذا بی مهابا جست و خیز می‌کنیم والا کنار پرتگاه حرام، عمدتاً با احتیاط و مواظبت گام برمی‌داریم در نتیجه درصد خطا و خطر کم‌تر است و چون حلال امکان عمل است نه لزوم عمل پس، بسیاری از گرفتاری‌ها و توجیه‌ها از آدمی در همین محدوده سرمی زند برای مثال در همین موضوع ازدواج مجدد که حلال است، جا دارد اگر کسی هم نهیب خدای متعال را در ضرورت رعایت عدالت نشنیده بود باز جا داشت این موضوع فقط و فقط به عدد مضطرها و مریض‌ها آنهم در حد اکل میته و رفع اضطرار مصداق پیدا می‌کرد نه به عدد تنوع‌طلب‌ها و هوس‌جوها ... طلاق هم حلال است پس اگر هر حلال مجوز تأکیدی انجام را با خود دارد، همه متقاضی طلاق شوند و زندگی‌های خود را بر هم زنند.

به هر حال با فراخ کردن قلمرو آگاهی و اختیارات زنان به واسطه شروط ضمن عقد و استفاده صحیح از آن، جلو بسیاری از عسروحرج‌ها را در روز مبادای مشکل می‌توان گرفت تا زنان مبتلابه، در دست یابی به حق و حقوق شان این قدر در دایره فکر و سلایق داوران پرونده گرفتار نشوند و این زمانی ممکن است که تشکیل خانواده با آسان‌سازی و معقول نمودن ازدواج فراگیر شود و تحکیم خانواده با تأمین حقوق و تبیین مسئولیت زنان و مردان معنی یابد، در این باره باید با طرح «نهضت ملی ازدواج» برخی از مسئولان آگاه شوند و عده‌ای حساس گردند و بعضی تصحیح شوند و تعدادی هم به چالش کشیده شوند که در حل مهم‌ترین مسئله برای مهم‌ترین قشر یعنی ازدواج جوانان چه کرده‌اند که امروز باید اخذ رضایت خداوند و سنت نبوی را در آن جستجو کرد.

نویسنده: سویزی، مهریه

ماخذ: کتاب زنان، سال هفتم، پاییز۸۳، شماره ۲۵

مرکزاطلاعات وآمار زنان