اولین انتخابات پارلمانی لیبی و نقش قبایل در آن

 انتخابات پارلمانی لیبی امروز (شنبه) در این کشور برگزار خواهد شد، اما در میان نمی‌توان نقش و تاثیر قبایل لیبی بر آن را نادیده گرفت، سوال اینجاست که آیا این انتخابات می‌تواند سرآغاز رهایی لیبی از قید قبیله‌گرایی باشد.

 به نقل از الجزیره، لیبی برای اولین بار پس از بیش از 4 دهه در آستانه برگزاری اولیت انتخابات آزاد است، اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که این انتخابات می‌تواند لیبی را از قید و بند قبیله‌گرایی برهاند.

در زمان زمامداری معمر قذافی،‌ دیکتاتور مخلوع لیبی قانونی به نام قانون "کولسه" بر این کشور حاکمیت داست که هدف از آن ایجاد هماهنگی و رایزنی و مشاوره و سرانجام توافق نظر بین قبایل مختلف برسر انتخاب استاندارهای هریک از استان‌های لیبی بود به شرط آنکه فرد منتخب فردی خارج از قبیله حاکم بر آن استان باشد.

به این ترتیب قذافی توانست در طول حاکمیت 4 دهه‌ای خود بر لیبی قبایل کوچک و بزرگ ساکن در شرق و غرب و جنوب این کشور را به خدمت خود بگیرد و وفاداری این قبایل به قذافی به حدی بود که برخی از آنها حتی تا آخرین لحظه حیات قذافی دست از دفاع از وی نکشیدند.

نقشه قبایل در لیبی بسیار گسترده و پیچیده است، اما در ساده‌ترین تخمین گفته می‌شود که حدود 114 قبیله در این کشور ساکن هستند که بزرگ‌ترین آنها قبیله "ورفله" و "ترهونه" و "ورشفانه" در غرب و قبیله "العبیدات" و قبیله "العواقیر" در شرق و قبیله "اولاد سلیمان" و قبیله "الزاویه" و قبیله "الحساونه" در جنوب این کشور است.

با نزدیک شدن به روز انتخابات پارلمانی این کشور برای انتخاب 200 نماینده پارلمان یا کنگره ملی که مسئولیت تدوین قانون اساسی جدید و همچنین دولت آینده لیبی را برعهده دارد،‌ این سوال خودنمایی می‌کند که جایگاه این قبایل در این انتخابات چیست؟

"محمد الشیبانی"، از کارشناسان لیبی تاکید می‌کند که نقش و تاثیر قبایل در داخل لیبی بسیار پررنگ و قابل توجه است و با وجود سرنگونی حکومت قذافی و تلاش برای پای گذاشتن لیبی به روند دمکراسی و آزادی با این حال قبایل در لیبی با قدرت و بر اساس عرف‌های رایج درون خود در جامعه لیبی نقش ایفا می‌کنند و این موضوع به شکلی آشکار در روند سیاسی قابل ملاحظه است، به گونه‌ای که قبایل پر نفوذ و بزرگ لیبی نقش مهمی را در روند سیاسی کشور بازی می‌کنند، اگرچه نقش و تاثیر آنها در شهرهای بزرگی چون طرابلس،‌ پایتخت و بنغازی تا حدودی کمرنگ شده است.

"عبد القادر حامد"، از اعیان و ثروتمندان شهر طبرق معتقد است،‌ قبایل همچنان قدرتمند در لیبی عمل می‌کنند و دلیل این مدعا حوادث و درگیری‌های خونین مناطق "الزنتان" و "الکفره" و تحصن "وادی الحمره" است که نشان می‌دهد،‌ نقش قبایل در حل بحران‌های موجود در کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است و این موضوع بازتاب خود را در اتتخابات پارلمانی لیبی هم نمایان خواهد کرد.

"السنوسی العبیدی"، رئیس و شیخ قبیله العبیدات نیز با این نظر حامد موافق است و تاکید می‌کند که پایین بودن سطح فرهنگ حزبی در لیبی فرصت بسیار خوبی به قبایل می‌دهد تا نقش بسیار برجسته‌ای در انتخابات پارلمانی این کشور ایفا کنند.

وی تاکید کرد: اگرچه سازماندهی قبیله‌ای در این مرحله و در این انتخابات مشاهده نمی‌شود، با این حال قبایل لیبی بی‌تردید از نامزدهایی حمایت خواهند کرد که وابسته به قبایل‌اشان باشد.

با این حال هستند، کارشناسانی که اعتقاد داشته باشند، نقش قبایل در لیبی کمرنگ شده است. "فرج نجم"، پژوهشگر لیبیایی در این ارتباط معتقد است که افراد قبایل هم اکنون در احزاب سیاسی این کشور پراکنده شده‌اند یا اینکه به صورت مستقل در انتخابات شرکت کرده‌اند با این حال قبایل را همچنان کانون بحران در کشور می‌داند و معتقد است که این موضوع بازتاب خود را در انتخابات نیز نمایان خواهد ساخت.

به عنوان مثال نجم پیروزی ترهونی در بنی ولید یا پیروزی یکی از نامزدهای منطقه را "الخمس" را در ترهونه محال می‌داند و این همان بازتاب و تاثیر نقش قبایل در انتخابات لیبی است.