بانک مقالات زراعت و باغبانی

به منظور ارزيابي و گزينش ژنوتيپ هاي متحمل به خشکي نخود و نيز تعيين مناسب ترين شاخص هاي مقاومت به خشکي، آزمايشي در دو منطقه، مزرعه تحقيقاتي دانشکده کشاورزي مشهد و ايستگاه تحقيقات کشاورزي نيشابور طي سال زراعي 1382 انجام شد. 34 رقم و ژنوتيپ نخود در قالب طرح کاملا تصادفي در شرايط تنش (ديم) و بدون تنش (آبي) مورد مطالعه قرار گرفتند. شاخص هاي کمي مقاومت و حساسيت به خشکي مانند شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص حساسيت به تنش (SSI)، ميانگين بهره وري (MP)، ميانگين هندسي بهره وري (GMP)، شاخص تحمل (TOL) و ميانگين هارمونيک (HM) براساس عملکرد گياه در شرايط تنش (Ys) و عملکرد آبي (Yp) محاسبه شدند. تفاوت هاي معني داري بين ارقام و ژنوتيپ هاي نخود از نظر شاخص هاي کمي مقاومت به خشکي بجز شاخص هاي TOL و SSI در دو منطقه مورد بررسي وجود داشت. در شرايط بدون تنش ژنوتيپ هاي شماره 4، 5، 16، 17، 18، 19 و 31 يعني ژنوتيپ هاي MCC 460, MCC 10, MCC 5, MCC 448, MCC 13, ICCV 93042, ICCV 93040 در دو منطقه مورد مطالعه داراي بيشترين عملکرد دانه بودند در حالي که در شرايط تنش تنها ژنوتيپ هاي 14، 16 و 19 يعني ژنوتيپ هاي MCC 10, MCC 13, ICCV 93040 از اين حيث برتر از سايرين بودند. نتايج حاصل از تجزيه همبستگي صفات نشان داد  که شاخص هاي HM, STI, GMP, MP همبستگي مثبت و معني داري با عملکرد در شرايط تنش و بدون تنش دارند. بنابراين در نخود شاخص هاي فوق مناسب ترين شاخص ها براي گزينش ژنوتيپ هاي مقاوم به خشکي مي باشند. براساس اين شاخص ها ژنوتيپ هاي 4، 16 و 19 که داراي بالاترين عملکرد در شرايط تنش و بدون تنش مي باشند و در فضاي نمودار چند متغيره باي پلات در مجاورت بردارهاي مربوط شاخص هاي مقاومت به خشکي  HM, STI, GMP, MP قرار مي گيرند به عنوان ژنوتيپ هاي نخود متحمل به خشکي پيشنهاد مي شوند.

 نسخه قابل چاپ