بانک مقالات زراعت و باغبانی

بخش زيادي از اراضي زير كشت کشور ما در مناطق خشك و نيمه خشك قرار گرفته است. در اين اراضي كمبود منابع آب و خشكي محيط، عملكرد گندم را به شدت كاهش مي‎دهد. نيتروژن بعنوان عنصري كليدي در تغذيه گياهان نقش بسزايي در افزايش عملکرد کمي و کيفي گياهان زراعي دارد و همچنين به افزايش توان گياه براي مقابله با شرايط دشوار محيطي کمک زيادي مي‌کند. به منظور بررسي تاثير تعديل كنندگي نيتروژن بر عملكرد دانه در شرايط تنش خشكي، پژوهشي مزرعه اي در سال زراعي 84 -1383 در ايستگاه پژوهش هاي زراعي دانشکده کشاورزي دانشگاه شيراز طراحي و اجرا شد. آزمايش به صورت فاكتوريل در طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي و با سه تكرار انجام شد. تيمارهاي مورد مطالعه، شامل چهار سطح نيتروژن (0 ، 50، 100 و 150 کيلوگرم نيتروژن خالص در هکتار از منبع اوره)، پنج رقم گندم زمستانه: اكوا، بزوستايا، قدس، رحيم و 21 بودند که در دو قطعه آبياري معمول و بدون آبياري (ديم) پياده شدند. نتايج نشان داد که با افزايش مقدار نيتروژن، افزايش معني داري در شاخص سطح برگ و دوام سطح برگ در شرايط تنش خشکي به دست آمد. سطح برگ بيشتر همراه با دوام بيشتر در سطوح بالاتر نيتروژن (نسبت به شاهد)، باعث افزايش معني دار عملکرد دانه گرديد. تيمار تنش خشکي موجب کاهش ارتفاع بوته ها و افت ميزان تجمع ماده خشک کل گرديد. در هر دو شرايط رطوبتي، با افزايش مقدار نيتروژن، توليد ماده خشک افزايش يافت و در شرايط تنش خشکي به بهبود اثرهاي مخرب تنش منجر شد. تنش خشکي با كاهش چشمگير ميانگين عملكرد دانه و اجزاي عمكرد هم همراه بود. در اين پژوهش عملکرد دانه ژنوتيپ هاي قدس و 21، با داشتن اجزاي عملكرد مطلوب، بيشترين و عملكرد دانه رقم اكوا كمترين بود. به نظر مي رسد رقم اکوا رقمي حساس به تنش خشکي باشد. با افزايش سطوح نيتروژن‎، غلظت نيتروژن دانه در هر دو شرايط رطوبتي افزايش يافت. در بين ژنوتيپ هاي مورد بررسي، تفاوت اندکي از لحاظ غلظت نيتروژن دانه مشاهده شد. به نظر مي رسد تنش خشکي تاثير معني داري بر جذب نيتروژن نداشته باشد، هر چند ميانگين غلظت نيتروژن دانه ها در شرايط تنش خشکي کمتر از شاهد بود. پژوهش هاي تکميلي بعدي در خصوص حساسيت رقم اکوا به تنش خشکي و امکان استفاده از نيتروژن براي تعديل اثرات تنش خشکي قابل توصيه است.