بانک مقالات زراعت و باغبانی

با وجود اتفاق نظر در توسعه ارقام با عملکرد دانه بالا به عنوان هدف اساسي در اصلاح گندم نان، سودمندي هر برنامه اصلاحي در کيفيت، مسير و ميزان ارتباط بين عملکرد دانه با ساير عوامل موثر بر آن و اهميت نسبي هر يک از آنها است. به منظور بررسي اين روابط، 12 رقم بومي و زراعي گندم مورد ارزيابي و 17 صفت مورد بررسي قرار گرفت. ضرايب همبستگي ساده صفات، ارتباط مثبت و معني دار عملکرد دانه را با شاخص برداشت، عملکرد بيولوژيکي و تعداد سنبله در واحد سطح نشان داد، هم چنين ظهور زودتر سنبله عامل معني داري در افزايش عملکرد دانه معرفي شد. ارتباط بالاي دو صفت شاخص برداشت و عملکرد بيولوزيکي با عملکرد دانه در نتايج حاصل از رگرسيون گام به گام عملکرد دانه نيز اثبات گرديد. با استفاده از تجزيه به عامل ها، 17 متغيردر 4 عامل تعريف شدندکه در مجموع 84 درصد از تغييرات داده ها را توجيه کردند. بطوريکه عامل اول به عنوان عامل عملکرد با بيشترين واريانس، مجددا نقش موثر دو صفت شاخص برداشت و عملکرد بيولوژيکي را بر عملکرد دانه تاييد نمود. عامل دوم يعني عامل اجزا عملکرد، همبستگي منفي تعداد بوته با خصوصيات دانه يعني وزن و تعداد دانه در هر بوته را نشان داد که منطبق بر نتايج حاصل ازتجزيه همبستگي ساده صفات بود. تجزيه عليت، ارتباط مثبت و مستقيم صفات عملکرد بيولوژيکي، تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته و طول سنبله با عملکرد دانه را نشان داد. نتايج اين تحقيق در مجموع، شاخص برداشت و عملکرد بيولوژيکي را از معيارهاي مهم مرتبط با عملکرد دانه معرفي کرد که در انتخاب ارقام و لاينهاي پرمحصول گندم کاربرد مطلوبي خواهد داشت. علاو بر آن، تعداد سنبله در واحد سطح مهم ترين جزء از اجزا عملکرد دانه بوده و نيز با توجه به نقش موثر ارتفاع بوته، گزينش اين دو صفت در افزايش عملکرد دانه از اهميت بسزايي برخوردار خواهد بود. هم چنين اثر متقابل معکوس بين تعداد دانه در سنبله با تعداد سنبله و ديگر معيارهاي مرتبط با عملکرد دانه، موفقيت محدود در اصلاح گندم نان را که توسط ساير محققين نيز به آن اشاره شده است، توضيح مي دهد.

 نسخه قابل چاپ