بانک مقالات زراعت و باغبانی

توليد، انتقال مجدد و اختصاص مواد فتوسنتزي در گياهان زراعي بويژه تحت تنش خشكي از مباني اساسي تعيين و بررسي اختلاف عملكرد در گونه ‌ها و واريته هاي زراعي است. بدين منظور آزمايشي مزرعه اي، در قالب طرح کرت ‌هاي خرد شده بر پايه بلوک ‌هاي کامل تصادفي با سه تکرار در سال زراعي 1386 در مرکز تحقيقات کشاورزي مشهد بر روي ژنوتيپ هاي سورگوم دانه اي به اجرا درآمد. در كرت هاي اصلي تيمار وضعيت رطوبتي در دو سطح شامل شرايط معمولي (بدون تنش) و تنش رطوبتي از مرحله گرده افشاني تا مرحله رسيدگي قرار گرفت. در کرت ‌هاي فرعي فاکتوريل تيمار وضعيت فتوسنتزي شامل اختلال و عدم اختلال در فتوسنتز جاري و سه ژنوتيپ سورگوم دانه اي شامل رقم سپيده و دو لاين خالص اميدبخش M2 و M5 استحصالي از آزمايشات به نژادي در مشهد قرار داشتند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد، اثر تنش رطوبتي بر مقدار ماده خشک انتقال يافته، بازدهي انتقال مجدد، درصد انتقال مجدد ماده خشک در سطح (p£0.01) و بر عملکرد دانه و عملکرد بيولوژيک در سطح (p£0.05) معني دار بود. تنش رطوبتي نسبت به شرايط نرمال موجب افزايش %10.08، %24.45 و %12.43 به ترتيب در صفات ماده خشک انتقال يافته، درصد انتقال مجدد و بازده انتقال مجدد ماده خشک شد. اين تيمار همچنين موجب کاهش عملکرد دانه، عملکرد بيولوژيک و شاخص برداشت به ترتيب به ميزان %36.38، %5.43 و %31.60 شد. اثر اختلال در فتوسنتز جاري بر کليه صفات معني دار بود و اختلال در فتوسنتز موجب افزايش به ميزان %15.58، %17.50 و %36.62 به ترتيب در صفات ميزان ماده انتقال يافته، بازدهي انتقال مجدد و درصد انتقال مجدد شد. مقايسه ميانگين ‌هاي اثرات متقابل نشان داد که بيشترين ميزان انتقال، درصد انتقال و بازدهي انتقال مجدد مواد به تيمار تنش رطوبتي و اختلال در فتوسنتز تعلق داشت و به ترتيب %16.82، %62.54 و %24.60 بود که تفاوت معني داري با ساير تيمارها نشان داد. ژنوتيپ ها از نظر درصد انتقال مجدد و بازدهي انتقال مجدد تفاوت نشان دادند و ژنوتيپ M5 از نظر اين دو صفت برتري نشان داد. نتايج همبستگي بين اين صفات همبستگي مثبت و معني داري بين ميزان ماده خشک انتقال يافته با صفات درصد انتقال مجدد (r=0.722, p£0.01)، بازدهي انتقال مجدد (r=0.911, p£0.01) و عملکرد بيولوژيک (r=0.534, p<0.05) نشان داد.

 نسخه قابل چاپ