بانک مقالات زراعت و باغبانی

به منظور بررسي تاثير تنش خشكي بر صفات زراعي و ظاهري 16 رقم گندم و همچنين معرفي ارقام متحمل و حساس به خشكي، دو آزمايش مجزا در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با دو تكرار اجرا گرديد. در آزمايش اول شرايط تنش خشكي اعمال شد و آبياري فقط يك بار براي سبز شدن انجام گرفت. اما در آزمايش دوم تا آخر فصل رشدي، آبياري به صورت معمول منطقه انجام گرفت. صفاتي از قبيل عملكرد و اجزاي آن، ارتفاع، دوره رشد رويشي، طول پدانكل و … اندازه گيري شد. عكس العمل ارقام مختلف گندم در دو آزمايش متفاوت بود، به طوري كه تنش خشكي موجب كاهش كليه صفات مورد ارزيابي مخصوصا عملكرد دانه (50.37)، عملكرد كاه (%49.45) و عملكرد بيولوژيك (%49.84) گرديد. اگر چه وجود شرايط ديم باعث كاهش عملكرد دانه در ارقام مختلف نسبت به شرايط آبي شد، ولي مشاهده گرديد كه بعضي از ارقام در شرايط ديم، تنش خشكي را تحمل كرده و عملكرد نسبتا بالايي داشتند. به عنوان نمونه مي توان ارقام آذر 2، كوير، سبلان و چمران را نام برد. با استفاده از محاسبه ضرايب همبستگي، روابط بين صفات تحت شرايط تنش وبدون تنش بررسي شد و مشخص گرديد كه صفاتي مثل ارتفاع زياد و طويل بودن پدانكل به دليل فراهم آوردن منبعي براي انتقال مجدد مواد و همچنين سطح فتوسنتز كننده، در تحمل گياه به خشكي مي توانند دخيل باشند. به منظور ارزيابي تحمل به خشكي در ارقام مورد بررسي از 3 شاخص ميانگين هندسي عملكرد، ميانگين هارمونيك عملكرد و شاخص تحمل تنش استفاده شد. اين شاخص ها همبستگي بالايي را با عملكرد دانه و شاخص برداشت تحت شرايط آبي و ديم نشان دادند. بنابراين مي توان از اين شاخص ها براي گزينش ارقام متحمل استفاده كرد. به طور كلي در اين تحقيق رقم آذر 2 مقاوم ترين و رقم 87-Zhong 291 حساس ترين ارقام به خشكي شناخته شدند و لذا مي توان از اين ارقام به عنوان والدين تلاقي در برنامه هاي به نژادي و تشكيل جمعيت در حال تفرق استفاده كرد. با استفاده از تجزيه خوشه اي به روش UPGMA و براساس فاصله اقليدسي، 16 ژنوتيپ گندم در 11 گروه مجزا تقسيم بندي شدند.

 نسخه قابل چاپ