مقالات منابع طبیعی

استفاده از آبگيرهاي جانبي يكي از روشهاي معمولي در آبگيري از رودخانه ها مي باشد. در نواحي خشك و نيمه خشك كه جريان سيلاب حاوي رسوبات زيادي مي باشد. بخشي از رسوبات همراه جريان وارد كانال آبگير شده و در قسمتهاي مختلف كانال از جمله در ناحيه گردابي ورودي كانال آبگير كه معروف به ناحيه جدايي جريان مي باشد، ترسيب مي كند. رسوب گذاري در ناحيه گردابي، ظرفيت انتقال كانال را كاهش مي دهد. از اين رو شناخت ابعاد ناحيه گردابي در ورودي كانال آبگير از اهميت زيادي برخوردار مي باشد، عوامل مختلفي در شكل گيري و ابعاد ناحيه گردابي تاثير دارند كه نسبت دبي آبگيري و زاويه آبگير از جمله اين عوامل مي باشد. در اين پژوهش پس از انجام آناليز ابعادي، آزمايشها براي چهار زاويه آبگيري 75،60،45 و 90 درجه انجام شده است. در تمامي آزمايشها شيب كف و عرض كانال آبگير و كانال اصلي ثابت بود. پس از انجام آزمايشهاي مقدماتي و كنترلي، در هر زاويه آبگيري تعداد 10 آزمايش با تغيير دبي جريان و در مجموع تعداد 40 آزمايش انجام شد. در هر آزمايش مقادير سرعت و جهت جريان در ورودي كانال آبگير اندازه گيري و الگوي رسوب گذاري در داخل كانال آبگير با استفاده از اطلاعات توپوگرافي تعيين گرديد. نتايج آزمايشها نشان داد كه ابعاد ناحيه گردابي در ورودي كانال آبگير به نسبت دبي آبگيري و زاويه كانال آبگير با كانال اصلي بستگي دارد. با افزايش نسبت دبي آبگيري طول و عرض ناحيه جدايي جريان كاهش مي يابد. با كاهش زاويه آبگير، طول ناحيه گردابي افزايش و عرض آن كاهش مي يابد. با به كار بردن نتايج به دست آمده روابطي براي محاسبه طول و عرض ناحيه گردابي استخراج گرديده است. مقايسه اين روابط با مشاهدات آزمايشگاهي و كارهاي محققين قبلي نشان مي دهد كه اين روابط از دقت خوبي برخوردار هستند.

 نسخه قابل چاپ