مقالات منابع طبیعی

قرق مرتع يكي از روشهاي احياي پوشش گياهي در مرتعداري و آبخيزداري است. زيرا افزايش تراكم پوشش گياهي در پهنه هاي تحت قرق موجب افزايش حفاظ روي خاك و در نتيجه تثبيت و پايداري آن و كاهش هدر رفت خاك و توليد رسوب ميگردد. به منظور مشخص كردن اثرات كمي قرق مرتع در كاهش هدر رفت نزولات جوي، هدر رفت خاك (فرسايش) و توليد رسوب، بخشي از مراتع تحت تيمار قرق واقع در حوزه آبخيز سد شهيد رييس علي دلواري در محدوده شهرستان دشتستان استان بوشهر انتخاب و ميزان تراكم پوشش گياهي و مقادير توليد روآناب و رسوب در قالب تقسيم بندي پهنه تحقيق به واحدهاي همگن در پهنه هاي قرق و شاهد مورد بررسي قرار گرفتند. به طوري كه داده هاي مورد نياز براي محاسبه مقادير روآناب سطحي و رسوب با استفاده از پلاتهاي آزمايشي ايجاد شده در واحدهاي همگن قرق شده و شاهد جمع آوري گرديد. از آزمون t استيودنت و تحليل همبستگي جهت بررسي روابط بين مقادير روآناب هاي سطحي و رسوبات توليدي با تغييرات تراكم پوشش گياهي استفاده شد. نتايج بدست آمده نشانگر معني دار بودن اختلاف بين ميزان تراكم پوشش گياهي در پهنه تحت تيمار با پهنه شاهد در سطح 5 درصد و وجود همبستگي معنيدار بين افزايش ميزان تراكم پوشش گياهي در پهنه قرق با كـاهش ارتفاع روآناب هاي سطحـي و مقادير رسوب و فرسايش خاك به ترتيب با ضرايب  r=0.92و r=0.89 در سطح 1 در صد بود. به عبارت ديگر، نتايج بدست آمده مبين تاثير مثبت قرق مراتع به عنوان يك اقدام مديريتي در كاهش ميزان فرسايش و توليد رسوب از يك سو و بهينه سازي استفاده از آب هاي قابل دسترسي در سطح مراتع از سوي ديگر در حوزه هاي آبخيز است. از اين رو توصيه مي شود در صورت امكان از برنامه قرق به عنوان يك اقدام مديريتي جهت احيا توسعه پوشش گياهي در حوزه هاي آبخيز و به عنوان راهكاري ساده، كم هزينه، كارآمد و قابل اعتماد و مطمئن براي حل معضل فرسايش خاك و بهينه سازي استفاده از نزولات جوي در دستيابي به اهداف برنامه هاي حفاظت خاك و آبخيزداري استفاده شود.