نترس کوچولو! (2)

کوچولوها هم ممکن است دچار استرس یا افسردگی بشوند. اخیرا مشخص شده است که بچه‌ها هم افسرده می‌شوند، در حالی که پیش از این گمان می‌شد که فقط نوجوانان و بزرگسالان دچار افسردگی یا استرس می‌شوند.

این مقاله به موضوعاتی از قبیل نگرانی در کودکان، آنچه موجب استرس و افسردگی کودکان می‌شود وکمک‌ به کودکان در رفع استرس و نگرانی می‌پردازد و در پایان نیز راهکارهایی درباره کاهش استرس را یادآور می‌شود.

برخی نظرات برآنند که بیش از ۱۰درصد کودکان در اواسط دوران کودکی خود احتمالا از افسردگی رنج می‌برند. عوامل متعددی می‌توانند باعث افسردگی و استرس در کودکان بشود، از جمله:

- بگو مگوهای بین والدین یا جدایی آن‌ها

- قطع رابطه کردن ازدوستان

- مسخره دوستان بودن

- خسته شدن از کار یا تکالیف مدرسه

- امتحانات مدرسه

-تعطیلات

از بین عواملی که در بالا ذکر شد، آخرین عامل یعنی تعطیلات(تعطیلات غیر منتظره) می‌تواند موجب استرس یا افسردگی کودک شود. فقط حوادث ناخوشایند نیستند که موجب افسردگی کودکان حساس می‌شوند، بلکه گاهی اوقات اتفاقات شادی بخش هم ممکن است باعث استرس یا افسردگی این کودکان بشوند.

حتی در جشن‌ها و اعیادی مثل تعطیلات یا جشن تولدها، بعضی از کودکان به قدری هیجان زده می‌شوند که این هیجان ممکن است منجر به اضطراب یا نگرانی آنها بشود. به نظر می‌رسد برخی از بچه‌ها بی‌خیال‌تر باشند و خود را با موقعیت وفق می‌دهند.

این بچه‌ها به راحتی برمسائل و مشکلات خود غلبه می‌کنند و به خوبی با چالش‌های زندگی خود روبه‌رو می‌شوند؛ اما برخی دیگر از بچه‌ها برخورد با مسائل و مشکلات را دشوار می‌دانند و چه بسا که از لحاظ عاطفی سرخورده شوند یا نسبت به اتفاقات و حوادث زندگی واکنش شدیدی نشان دهند.

● کمک به رفع نگرانی کودکان

▪ حس اعتماد به نفس را در کودک خود تقویت کنید و عشق و علاقه بسیار خود را به او نشان دهید.

▪ کودکتان را مطابق با جریانات روز بارآورید.

▪ کودکتان را در جریان آنچه در خانواده اتفاق می‌افتد یا احتمالا رخ خواهد داد، قرار دهید. دادن چنین اطلاعاتی درباره مسائل خانوادگی اهمیت دارد. بچه‌ها ممکن است از اتفاقاتی که دور و برشان می‌افتد شگفت زده شوند.

▪ آینده‌نگر باشید.با پیش بینی حوادث نگران کننده‌ای که ممکن است برای فرزندتان اتفاق بیفتد به او کمک کنید تا آمادگی لازم برای روبه رو شدن با آنها راداشته باشد.

از جمله این مسائل بازگشت به مدرسه پس از تعطیلات، امتحانات یا حتی یک روز تعطیل است. از قبل با او درباره حوادث و نگرانی‌هایی که احتمالا برایش پیش خواهد آمد صحبت کنید؛ چون این کار شما واقعا نگرانی‌های او را کاهش می‌دهد.

▪ مراقب حالات و رفتارهای کودکتان باشید.مواظب تغییرات ناگهانی در رفتار فرزندتان باشید، اگر پرخاشگر و بی‌خواب شده یا در خورد و خوراک او تغییراتی مثل پرخوری یا بی‌اشتهایی مشاهده می‌کنید، بکوشید تا در همان مراحل اولیه بروز این تغییرات به او کمک کنید.

▪ با فرزند خود صحبت کنید و به حرف‌هایش توجه کنید. به او کمک کنید تا احساسات خود را بیان کند. با دقت به حرف‌هایش گوش دهید تا متوجه صحت شنیده‌های خود شوید، برای این منظور مثلا از او بپرسید: خب، گفتی که وقتی تکالیف مدرسه‌ات خیلی زیاد باشند، حسابی هم می‌ریزی؟ یا خب، لازم نیست هر مسئله‌ای را حل کنی، اما در میان گذاشتن مسائل و مشکلات به آدم کمک می‌کند.

▪ واقع بین باشید. از فرزندتان که تحت فشار روحی قرار دارد توقع نداشته باشید که تمامی انتظاراتی را که از او دارید برآورده کند.

▪ از راه‌های سرگرم کننده استفاده کنید. وقتی کودکتان به دلیل به هم زدن با دوستانش ناراحت است، بهتر است او را به یک پارک تفریحی ببرید تا با بازی و تفریح ناراحتی‌اش را فراموش کند.

▪ اعتماد به نفس او را تقویت کنید.موفقیت‌های به دست آمده همیشه موجب دلگرمی و تقویت اعتماد به نفس می‌شود. لذا نگران او نباشید به او اجازه دهید تا با بچه‌های دیگر بازی کند. این کار به او کمک می‌کند تا درباره امور و مسائل، سنجیده‌تر فکر کند.

▪ کودک خود را در کارها مشارکت دهید. به هنگام بروز مشکلات، فرزندتان را وادار کنید تا برای حل مشکلاتش راه حل‌هایی پیدا کند. این کار شما باعث می‌شود تا به موثر بودنش پی ببرد و بروز مشکلات موجب نومیدی‌اش نشود.

● راهکارهایی برای کاهش استرس

۱) به کودکتان برای موفق شدنش بیش از حد فشار وارد نکنید: از او نخواهید که حتما بهترین نمره را در امتحاناتش کسب کند یا حتما باید وارد مدرسه معینی بشود. وارد آوردن چنین فشارهایی، استرس فراوانی را به برخی از بچه‌ها وارد می‌کند.

۲) خود را به صورت الگویی موفق در حل مشکلات به او نشان دهید. با رفتار خود به او یاد دهید که در برخورد با مسائل تنش‌زا چگونه رفتار کند. اگر بتوانید به فرزندتان نشان دهید که در برابر مشکلات چگونه برخود مسلط هستید، در این صورت درس خوبی به او خواهید داد، اما اگر اتومبیلتان روشن نشود یا غذایتان بسوزد و شما عصبانی شوید و داد و هوار راه بیندازید، آنگاه درس خوبی به او نیاموخته‌اند.

۳) مطمئن شوید که کودکتان وقت کافی برای استراحت دارد: وقت کافی برای استراحت، مطالعه و دیدن برخی از برنامه‌های تلویزیونی به او بدهید. با عجله از مدرسه به کلاس موسیقی یا نزد معلم خصوصی رفتن ، وقت کافی برای رفع خستگی و استراحت برایش باقی نمی‌گذارد.

۴) در انجام کارها عجله نکنید: شاید عادت کرده‌اید که برای انجام کارها خیلی عجول باشید یا به اصطلاح زیاد این طرف و آن طرف بدوید. اما به یاد داشته باشید که کودکتان به زمان بیشتری نیاز دارد تا خود را با تغییرات هماهنگ کند و کارها را با سرعت مناسب خودش انجام دهد.

۵) کودکتان را در مواقعی که دچار بحران شده یا خانواده دستخوش تغییر و تحول شده فراموش نکنید: تصور آنچه که در آینده اتفاق می‌افتد برای کودکان مشکل است. کودکان نیاز دارند با صبر و حوصله آنچه را که اتفاق می‌افتد، برایشان توضیح بدهید. کسی که مدام داد و فریاد می‌کند، به این طرف و آن طرف می‌دود و به طور کلی جو متشنجی در خانه به وجود می‌آورد مسلما تاثیر بدی بر بچه‌ها می‌گذارد.

۶) تمرینات ساده آرامش بخش در حفظ آرامش بچه‌ها موثر است: تنفس عمیق و داشتن تحرک از جمله تمرینات مفید در حفظ آرامش است به کودکتان پیام‌های آرامش بخش بدهید.

۷) مطمئن باشید که فرزندتان به اندازه کافی ورزش می‌کند: به کودک خود فرصت کافی بدهید تا در هوای آزاد قدم بزند و همین طور هم مطمئن شوید که به اندازه کافی استراحت می‌کند و خوابش هم منظم است.

۸) کودکان غالبا در برخورد با حوادث غیر قابل کنترل، خود را سرزنش می‌کنند: در چنین مواقعی باتاکید بر این که در این موارد نمی‌توان کاری کرد، باعث آرامش آنان می‌شوید.

گاهی اوقات کودکان با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شوند مثل بیماری‌های سخت و جدا شدن پدر و مادر از هم. یادتان باشد که کودکان همیشه در مواقعی که با تغییرات مهمی روبه‌رو می‌شوند نیاز به کمک وحمایت تاثیرگذار بزرگترها دارند.

اگر کودکتان خیلی افسرده به نظر می‌رسد یا بیش از یک ماه است که نشانه‌های افسردگی را در او مشاهده می‌کنید، بهترین راه این است که فورا از پزشک متخصص کمک بگیرید.