کتاب غولان و آیین مانی
دوشنبه 12 مرداد 1388 8:30 PM
آیین مانی
مانی‌گرایی ترکیبی است از آیین‌های مسیحیت، بودایی و زرتشتی که مانی (پسر فاتک) آن را بنیان گذاشت، مانی بر این عقیده است که جهان بر مبنای روشنایی و تاریکی است و از همین رو است که خوبی و بدی وجود دارد، همچنین پیروان این آیین باور دارند که در نهایت روشنایی (خوبی) است که چیره خواهد شد و همه جا را فرا می‌گیرد. این آیین در ایران دوران ساسانیان مخصوصا در دوره پادشاهی یکساله هرمز هواخواهان و پیروانی داشته است. پیش از چیرگی اعراب بر ایران و سرنگونی دودمان ساسانی، پیروان مانی در زمان بهرام محکوم به مرگ گشتند و بسیاری از آنان ناچار به مهاجرت از ایران شدند. مانویت از جمله فرقه‌های گنوسی (gnostic) است که به درونگرایی و سیر عرفانی گرایش دارند.
مانویان در ثبت و نوشتن آثار دینی خود بسیار فعال بودند. به دنبال کشتار پیروان مانی تعداد بسیاری از مانویان به ترکستان شرقی در غرب چین فعلی مهاجرت کردند و تأثیر زیادی در معتقدات دینی این منطقه داشته اند. بنا به نوشته بیرونی مورخ قرن یازده میلادی تعداد بسیار زیادی از ترکهای شرقی، چینی‌ها و تبتی‌ها به این دین گرویدند. تا کنون شمار زیادی از دستنوشته‌های مانوی به زبان‌های پارسی میانه و دیگر زبانها (از جمله در حدود هفت هزار از دست نوشته‌های به زبان ترکی ایغوری) کشف شده است.
کتاب غولان
کتاب کوان یا غولان(به پهلوی:kawân) یکی از هفت نوشته اصلی مانی پیامبر در راستای تبلیغ آیین مانوی بود. بازمانده این کتاب در کشور آلمان نگهداری می‌شود.
با مطالعه درونمایه کتاب در دوران کنونی برخی مفهومهای مانوی بازدانسه شد،از آن دسته تفسیر قلمرو نور و مفهوم خیر و...بر پای نوشته‌های این کتاب سرزمین نور از سه سوی شمال،خاور و باختر گسترده شده و در جنوب با سرزمین تاریکی هممرز است.
کتاب کوان از روی یک نسک آرامی به همین نام از نوشته‌های خنوخ -که امروزه یافته شده است- بازنویسی و الهام گرفته شده است. اینچنین اثرگذاری آیین یهودی بر مانویگری آشکار گردیده است.
