مقالات بیابان

در طول نيمرخ تعادل رودخانه، نيروي آب در درجه اول وابسته به سرعت و حجم جريان است. عملكرد تكتونيك و نيز تغييرات اقليمي، موجب تغيير فرآيند فرسايش در طول اين نيمرخ مي گردد. هر گونه تغيير سطح اساس يا تغيير دبي ناشي از دو عامل مذكور ابتدا، موجب تغيير مكان رسوبگذاري در مخروط افكنه ها مي گردد. قديمي شدن يا تقطيع شدن يک مخروطه افکنه، حاصل فرآيند مذکور است. مخروط افکنه هاي تقطيع شده در واقع مخروط هاي قديمي هستند كه از مرحله رسوب گذاري خارج شده و در معرض فرسايش مجدد قرار گرفته و از عوارض خاص سيستم شكل زايي مناطق خشك به شمار مي روند (راچوكي 1990).
هدف اين تحقيق، شناخت علل بوجود آمدن سطوح مختلف مخروط افكنه هاي تقطيع شده در حاشيه چاله سيرجان مي باشد. براي دست يابي به اين هدف، علاوه بر بررسي اطلاعات پيشين و گرد آوري اطلاعات كتابخانه اي از عكسهاي هوايي، نقشه‌هاي توپوگرافي و زمين شناسي به عنوان ابزار فيزيكي استفاده گرديده است. همچنين، داده هاي محيطي از طريق عمليات ميداني به روش مشاهده مستقيم جمع آوري گرديده است. از مدل NUVEL la، شاخص سينوسي و شاخص نسبت پهناي كف دره به ارتفاع دره، به منظور بررسي حركات تكتونيكي به عنوان ابزار مفهومي تحقيق استفاده شده است. نتايج بدست آمده حاكي از آن است كه در تحول و تكامل مخروط افكنه هاي تقطيع شده حوضه تحت بررسي، حركات تكتونيكي نقش موثرتري ايفا نموده اند. اين حركات عموما در راستاي فرونشيني چاله سيرجان و متقابلا تداوم بالا راندگي واحد كوهستاني عمل كرده اند و همين پديده سبب تشكيل مورفولوژي تقطيع شده در مخروط افكنه ها شده است. اين درحاليست که تغييرات اقليمي مقارن با حاکميت دوره هاي مرطوب و خشک نيز، نقش فرعي را در تحول مخروط افکنه ها به عهده داشته است. لازم به ذکر است که در نهايت، تغيير نقطه تقاطع بر روي مخروط افکنه ها موجب تغيير محل رسوب گذاري و سرانجام، ايجاد مخروطه افکنه هاي تقطيع شده مي گردد.

 نسخه قابل چاپ