مقالات اقتصاد کشاورزی و توسعه

ميزان موثر بودن سياست هاي حمايتي، تشويقي و باز دارنده دولت در بازار هر محصولي از جمله پسته بستگي تام به درجه و نوع انحصار در آن بازار دارد. شناخت از ساختار بازار، همچنين در طراحي موفق ابزارهايي چون بورس و تعاوني موثر است. در مطالعه جاري، ساختار انحصار در بازار داخلي پسته ايران مورد بررسي قرار گرفت. براي اين منظور، تعداد 343 پرسشنامه مربوط به كشاورزان و 252 پرسشنامه مربوط به تجار از استان هاي كرمان، فارس، خراسان، تهران و يزد تكميل شد. براي محاسبه درجه انحصار در هر يک از سطوح مورد نظر از دو روش، الگوي ساختار بازار – روابط اقتصادي بنگاه – عملكرد (پيامد بازار)، و سازمان صنعتي تجربي جديد استفاده شد. نتايج مطالعه نشان داد كه در سطح خريداران محلي، بررسي ساختار بازار، رفتار بنگاه و پيامد بازار، هر سه بيانگر وجود جو رقابتي است. اين در حالي است كه در سطح صادر كنندگان، علي رغم ساختار رقابتي بازار، رفتار بنگاه ها و در نتيجه آن پيامد بازار بيانگر وجود انحصار خريد است. نتايج همچنين نشان داد كه در بعضي از موارد روش الگوي ساختار بازار – روابط اقتصادي بنگاه – عملكرد كاربرد دارد (خريدارن محلي). به عبارت ديگر با بررسي ساختار بازار مي ‌توان تا حد زيادي رفتار اقتصادي و در نتيجه عملكرد را برآورد نمود. با اين وجود، اين مساله در همه موارد صدق نمي كند. لذا پيشنهاد مي ‌شود براي بررسي ساختار انحصار در بازار پسته تنها به درجه تمركز اكتفا نكرده و معيارهاي رفتار اقتصادي و عملكرد را نيز مد نظر قرار داد.

 نسخه قابل چاپ