مقالات اقتصاد کشاورزی و توسعه

به منظور بررسي اقتصادي تبديل آبياري غرقابي به آبياري تحت فشار در نخلستانهاي منطقه بم، پرسشنامه اي تهيه و از راه مصاحبه با بهره برداران اطلاعات مورد نياز گردآوري شد. نتايج به دست آمده از روشهاي مختلف تجزيه و تحليل اطلاعات نشان مي دهد که تبديل شيوه آبياري از غرقابي به تحت فشار در مزارع کوچک غير اقتصادي است (نسبت منفعت به هزينه کمتر ازيک). تغيير نوع آبياري تنها در مزارع بزرگ آن هم در صورت اجراي اين طرح با حداقل هزينه ممکن (600 هزار تومان در هکتار براساس اطلاعات سال 1378) براي بهره بردار سودآور خواهد بود (نسبت منفعت به هزينه بزرگتر از يک). کوچک بودن اغلب مزارع، پراکنده بودن آنها و پايين بودن هزينه بهره برداري از منابع آب (آب بها) در اين منطقه، باعث بهره برداري نامناسب از نهاده آب و استقبال نکردن از آبياري تحت فشار، به عنوان يکي از تنها راههاي کاهش بحران آب در اين ناحيه شده است. براساس نتايج پژوهش حاضر مي توان گفت که مزارع بزرگ در مقايسه با مزارع کوچک داراي مزيت در تبديل شيوه آبياري غرقابي به تحت فشارند. اگر چه افزايش در هزينه هاي تغيير شيوه آبياري با افزايش قيمت لوازم و قطعات مورد استفاده و ثابت ماندن آب بها وجود چنين مزيتي را با گذشت زمان و در آينده، کمرنگ خواهد کرد ولي سياستهاي دولت در حمايت و تشويق بهره برداران در راستاي تبديل شيوه آبياري به تحت فشار بايد همچنان ادامه داشته باشد؛ در غير اين صورت به کارگيري روشهاي آبياري تحت فشار با مشکل رو به رو خواهد شد. نتايج به دست آمده همچنين نشان مي دهد که درآمد حاصل از يک هکتار نخلستان خرما در طي يک سال زراعي خوب و با قيمتهاي مناسب، تنها هزينه هاي توليد و مخارج خانوار را فراهم مي کند و پس اندازي براي سرمايه گذاري در راستاي تغيير شيوه آبياري به جاي نمي گذارد. مواردي همچون تشکيل تعاوني هاي آبياري تحت فشار و تبديل گروهي آبياري تحت فشار در نخلستان هاي کوچک، ادامه کمک به بهره برداران خرده پا با پرداخت وام هاي کم بهره و افزايش تدريجي آب بها، از راههاي تشويق بهره برداران به استفاده از اين روش است.

 نسخه قابل چاپ