مقالات اقتصاد کشاورزی و توسعه

بهره برداري نامطلوب از مراتع كشور و تخريب آن، همواره يكي از دغدغه هاي عمده سياستگذاران و برنامه ريزان بخش كشاورزي در ايران بوده است. جلوگيري از تخريب منابع و احياي مجدد آن ايجاب مي كند كه در كنار تعيين مالكيت مشخص براي مراتع كشور، در واگذاري زمينهاي مرتعي به بهره برداران، وسعت واحدهاي واگذار شده نيز به گونه اي تعيين شود تا امكان دستيابي به حداكثر بهره وري عوامل توليد و در نتيجه حداكثر سود ممكن فراهم شود و از اين راه انگيزه لازم براي بهره بردار در حفظ و حراست از مراتع زير نظارت خود نيز پديد آيد.
در اين مطالعه تلاش بر آن است كه با استفاده از شاخص بهره وري كل عوامل توليد و ارايه الگوي اقتصادسنجي مناسب، وسعت اقتصادي طرحهاي مرتعداري در واحدهاي مرتعداري استان فارس تعيين و عوامل موثر بر آن براي منطقه مورد مطالعه نيز مشخص شود.
در اين مطالعه، وسعت اقتصادي واحدهاي مرتعداري برابر 303 هكتار برآورد شد كه اين مقدار به مراتب كمتر از وسعت قطعات واگذاري شده به مرتعداري در استان فارس است. افزون بر اين، نتايج نشان مي دهد كه تعداد دام نگهداري شده در مراتع نيز بيشتر از حد مطلوب اقتصادي است. به ديگر سخن، رابطه مناسب ميان مرتع و دام در واحدهاي مرتعداري رعايت نشده است. بر همين اساس، افزايش وسعت زمين مرتع تحت عمل هر مرتعدار و كاهش تعداد دام در واحد مرتعداري، اقدامي موثر در راستاي افزايش بهره وري واحدهاي مرتعداري و جلوگيري از تخريب بيشتر مراتع به شمار آمده و اجراي دقيق آن توصيه مي شود.