مقالات اقتصاد کشاورزی و توسعه

معمولا در برآورد تابع توليد، دو نهاده كار و سرمايه به كار مي‌رود و نهاده مهم انرژي ناديده گرفته مي‌شود. با حذف يك متغير مناسب از يك معادله رگرسيون، در صورت همبسته بودن اين متغير با متغيرهاي ديگر، برآوردهاي ضريب معادله، اريب و ناسازگار خواهد بود. از سوي ديگر نبود رابطه بين متغير حذف شده با ديگر متغيرها گرچه موجب نااريب و سازگار بودن ضرايب زاويه مي‌شود ولي به علت اريب شدن واريانس اين ضريب مي بايد نتايج استنباطهاي آماري را با احتياط به كار گرفت.
از طرف ديگر، بررسي ضرايب اهميت نهاده هاي توليد از جمله انرژي ممكن است براي تصميم گيري هاي صحيح در برنامه ريزي هاي اقتصادي موثر باشد.
با توجه به اهميت بخش كشاورزي در اقتصاد ايران، در مقاله حاضر به برآورد تابع توليد دراز مدت اين بخش پرداخته ايم. با توجه به تعريف تابع توليد كه حداكثر ستانده از تركيب نهاده ها را نشان مي دهد، از توليد بالقوه (به جاي توليد جاري)، نيروي كار و سرمايه در اشتغال كامل استفاده شده است. از آن جا كه به دليل ويژگي هاي خاص بخش كشاورزي ايران بايد فرم تبعي خاصي كه مناسبترين برازش بر داده هاي آماري را دارد تعيين شود، پس از بررسي انواع تابع، تابع كاب- داگلاس به عنوان بهترين برازش انتخاب شد.
ويژگي مهم مطالعه حاضر در مقايسه با كارهاي انجام شده قبلي كه برخي به تخمين تابع توليد بدون نهاده انرژي و برخي به برآورد آن با وجود نهاده انرژي پرداخته اند، توجه به مسايل مربوط به سريهاي زماني است. در برآورد تابع توليد براي جلوگيري از به وجود آمدن رگرسيون كاذب ناشي از ناپايايي متغيرها، از روشهاي همجمع بستگي استفاده شده است. با توجه به نقاط ضعف روشهاي انگل - گرنجر و جوهانسن جوسليوس، روش خوبازگشتي با وقفه هاي توزيعي (ARDL) را به عنوان روش تخمين به كار برده ايم، نتايج بررسي حاكي از آن است كه در بخش كشاورزي، رابطه دراز مدت بين توليد و نهاده هاي نيروي كار، سرمايه و انرژي با ويژگي هاي مطلوب آماري وجود دارد. ضريب نهاده انرژي همانند ديگر ضرايب از نظر آماري معني دار بوده و اثر درخور توجهي بر توليد بخش كشاورزي دارد.

 نسخه قابل چاپ