سه نشانه‏ خدا در زمين

قرآن كريم در آيه‏ى نود و پنجم سوره‏ى انعام به سه نشانه‏ى خدا در زمين اشاره مى‏كند و مى‏فرمايد:

إِنَّ اللَّهَ فَالِقُ الْحَبِ وَالنَّوَى‏ يُخْرِجُ الْحَىَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَىِّ ذلِكُمُ اللَّهُ فَأَنَّى‏ تُؤْفَكُونَ‏

براستى كه خدا، شكافنده دانه و هسته است؛ زنده را از مرده بيرون مى‏سازد و بيرون آورنده مرده از زنده است؛ اين خداست! پس چگونه (از حق) بازگردانده مى‏شويد؟!

نكته‏ها و اشاره‏ها

1. تعبيرات اين آيه به مهم‏ترين لحظه‏ى حيات گياهان اشاره دارد كه‏ لحظه‏ى شكافتن دانه و هسته و توليد گياه است. «« فالِق» در اصل به معناى شكافتن چيزى و جدا كردن قسمت‏هاى آن است؛ و« حَبْ» در اصل به معناى دانه‏هاى خوراكى و غذايى است، ولى گاهى به دانه‏هاى ديگر گياهان نيز گفته مى‏شود و« نَوى‏» به معناى هسته است و از آن‏جا كه در محيط زندگى عرب‏ها معمولًا خرما وجود دارد، بيش‏تر به اين معنا سوق داده شده است( المفردات فى غريب القرآن)» در اين لحظات مى‏توان به توانايى و عظمت خالق هستى پى برد.

2. آيه‏ى فوق به نظام مرگ و حيات و تبديل يكى به ديگرى اشاره دارد. گاهى مواد بى‏جان، چهره‏هايى از حيات را به وجود مى‏آورند و گاهى دگرگونى‏ها، حتى موجودات نيرومندى را از پاى در مى‏آورند و به موجودى بى‏جان تبديل مى‏كنند.

مسأله‏ى حيات و مرگ، هنوز هم از پيچيده‏ترين مسائل علم بشر است و اسرار آن حلّ نشده است. پيامبران بزرگ الهى نيز با يادآورى عظمت پديده‏ى حيات، بر وجود خداى توانا و حكيم استدلال كرده‏اند. «سوره‏ى بقره، آيه‏ى 258 و سوره‏ى طه، آيه‏ى 53»

3. در برخى احاديث آمده است كه آيه‏ى فوق اشاره به پيدايش انسان‏هاى مؤمن از انسان‏هاى كافر و بالعكس دارد. « كافى، ج 2، ص 5؛ بحارالانوار، ج 64، ص 77، 87 و 97 و تفسير صافى، ج 2، ص 141»

روشن است كه اين‏گونه روايات در حقيقت مفهوم آيه را توسعه داده‏اند، تا شامل حيات و مرگ مادى و معنوى بشود؛ يعنى مؤمن كه حيات معنوى دارد، از كافرى كه از نظر معنوى مرده است، پديد مى‏آيد.

آموزه‏ها و پيام‏ها

1. توجه به نشانه‏هاى خدا، از انحراف انسان جلوگيرى مى‏كند.

2. با مطالعه در پيدايش گياهان و نظام مرگ و زندگى، خداشناس‏تر شويد.

منبع: تفسير قرآن مهر (ويژه جوانان)، ج‏6