مقالات آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)

در انواع سيستم هاي آبياري، آب در طي عمليات ذخيره، توزيع و کاربرد در مزرعه به هدر ميرود که در سيستم هاي آبياري باراني، به دليل تاثير متغيرهاي اقليمي بر قطرات پخش شده در هوا، قسمت عمده هدر رفت را جزء سوم، يعني به صورت تلفات تبخير و بادبردگي از هنگام خارج شده آب از آبپاش تا رسيدن به خاک در ناحيه ريشه تشکيل مي دهد. تلفات تبخير و بادبردگي در مناطق خشک و نيمه خشک و بادخير بسيار زياد بوده و باعث کاهش راندمان و کارايي سيستم آبياري باراني مي شود. اين مطالعه به منظور بررسي تلفات تبخير و بادبردگي سيستم هاي آبياري باراني در استان هاي خراسان رضوي، شمالي و جنوبي و ارايه معادله رگسيون چند متغيره جامع، جهت برآورد مقدار تلفات و محاسبه راندمان کلي سيستم ها صورت گرفته است. آزمايشات مربوطه در محل مرکز تحقيقات کشاورزي مشهد بر روي يک آبپاش VYR 35 دو نازله در فشارهاي متداول طراحي 300، 350 و 400 کيلوپاسکال و اندازه هاي نازل 11.64’’×3.32, 9.64’’×3.32’’ و 13.64’’×3.32’’ صورت گرفته است. نتايج نشان داد که با افزايش پارامترهاي فشار، سرعت باد و دماي هوا و کاهش رطوبت نسبي و اندازه قطر نازل مقدار تلفات افزايش مي يابد. نتايج نقشه هاي پهنه بندي مقدار تلفات براي استان هاي خراسان رضوي، شمالي و جنوبي نشان مي دهد که در کليه فشارهاي مورد مطالعه، مقدار تلفات از شمال به جنوب منطقه و در نواحي شرقي و غربي افزايش نشان مي دهد، به طوري که بدترين شرايط در شهرهاي سبزوار، تربت جام، تايباد و نهبندان، به دليل زياد بودن سرعت باد و دماي هوا و همچنين کم بودن رطوبت نسبي اتفاق افتاده است. بر اساس نتايج بررسي تاثيرات متقابل پارامترهاي فشار و قطر، توصيه مي شود از کاربرد قطرهاي کوچک با فشار زياد، خصوصا در مناطق بادخيز به منظور کاهش تلفات تبخير و بادبردگي پرهيز شود. همچنين جهت دستيابي به يکنواختي توزيع بالا و کاهش تلفات تبخير و بادبردگي در شرايطي که سرعت باد از 4 متر بر ثانيه تجاوز مي کند، از به کار گيري سيستم آبياري باراني اجتناب شود و يا زمان کار سيستم به شب موکول گردد.

 نسخه قابل چاپ