مقالات آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)

به منظور بررسي کارآيي مصرف آب و عملكرد کمي و کيفي محصول در دو روش آبياري باراني و نشتي در مورد چغندرقند طي دو سال در مناطق مشهد، كرج و اصفهان اين مطالعه انجام شد. در سال اول، آزمايش ها در سه منطقه فوق بدون تكرار و مقايسه ها در هر منطقه بر اساس آزمون "t" انجام شدند. در سال دوم، آزمايش در منطقه مشهد و كرج در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايش، آبياري باراني، آبياري نشتي با کاهش جريان و آبياري نشتي معمولي بودند. ميزان آب آبياري در هر نوبت در تيمار آبياري باراني با روش پنمن - مانتيت برآورد و اعمال گرديدند. تيمار آبياري جويچه اي معمولي مطابق عرف محل آبياري شدند و در تيمار آبياري جويچه اي با کاهش دبي جريان، دبي جريان ورودي به جويچه به اندازه 0.6 تا 0.7 دبي جريان جويچه اي معمولي بعد از رسيدن آب به انتهاي شيار بود. نتايج نشان داد که از نظر عملكرد ريشه، عملكرد قند خالص و ناخالص، کارآيي مصرف آب و درصد قند خالص، بين مناطق اجراي آزمايش اختلاف معني داري وجود داشت. همچنين، بين تيمارهاي آزمايش از نظر عملكرد ريشه و کارآيي مصرف آب اختلاف معني داري وجود داشت. تيمار آبياري باراني با متوسط 56.5 تن در هكتار بالاترين عملكرد ريشه را دارا بود. تيمارهاي آبياري نشتي با کاهش جريان و نشتي معمولي بترتيب با 48 و 43.6 تن در هكتار، در رده هاي بعدي و در يك گروه آماري قرار گرفتند. از نظر کارآيي مصرف آب عملكرد ريشه و قند ناخالص نيز تيمار آبياري باراني بترتيب با مقادير 5.55 و 0.86 كيلوگرم به ازاي يك مترمكعب آب مصرفي بر دو تيمار آبياري نشتي برتري داشت و در سطح 5% اختلاف معني داري نشان داد. گرچه آبياري نشتي با کاهش جريان به طور معني داري اختلاف در کارآيي مصرف آب بر عملكرد ريشه و قند ناخالص نسبت به آبياري نشتي معمولي از خود نشان داد، ولي در مجموع آبياري باراني به دليل ميزان مصرف آب كمتر در طول دوره رشد، بازدهي آبياري و عملكرد ريشه بالاتر و نيز افزايش کارآيي مصرف آب بر عملكرد ريشه و قند بر روش هاي آبياري نشتي برتري قابل توجهي نشان داد. با عنايت به نتايج به دست آمده توصيه مي شود در مناطقي كه دچار كمبود آب هستند و مشكل اصلي توليد آب است، استفاده از روش آبياري باراني براي افزايش توليد و بالا بردن کارآيي مصرف آب در دستور کار قرار گيرد. همچنين، اراضي كه محدوديت استفاده از روش آبياري باراني را دارند (به دليل بادخيز بودن منطقه، سنگين بودن خاك و …)، با اعمال مديريت مناسب در روش آبياري نشتي و انجام عمل ساده و قابل انجامي همچون كاهش دبي جريان، بازدهي آبياري و بهره وري آب افزايش يابد.

 نسخه قابل چاپ