مقالات آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)

فرسايش آبکندي يکي از انواع فرسايش آبي است که به دليل توليد رسوب و خسارات فراوان به اراضي، راه ها و سازه هاي عمراني در استان فارس، از اولويت بالايي برخوردار است. در اين تحقيق 15 آبکند فعال و معرف انتخاب و ويژگي هاي مورفومتريک حوزه آبخيز، خاک، پوشش گياهي و اقليم اندازه گيري شد. جهت تعيين عوامل موثر در گسترش و رسوب زايي آبکندها، رابطه بين حجم آبکند به عنوان متغير وابسته و ويژگي هاي آبکند نظير طول، عرض، عمق، ويژگي هاي آبخيز نظير مساحت، شيب، ضريب شکل، دانه بندي ذرات خاک، درصد پوشش گياهي و حداکثر بارش 24 ساعته به عنوان متغيرهاي مستقل با استفاده از روش رگرسيون گام به گام در نرم افزار SPSS (نسخه 13) مورد تحليل آماري قرار گرفت. نتايج نشان مي دهد، رسوب توليدي ناشي از گسترش آبکندها در کنارتخته، تابع پنج متغير درصد رس، شن، سيلت، شيب و پوشش گياهي در آبخيز واقع در بالاي پيشاني آبکندها است. اين نتيجه دلالت بر تاثير عامل خاک، زمين شناسي و ويژگي هاي حوزه آبخيز بر توليد رسوب ناشي از فرسايش آبکندي دارد. نقش عامل خاک و زمين شناسي مهم تر از ويژگي هاي حوزه آبخيز بود. بررسي آستانه توپوگرافي نشان داد که به علت مثبت شدن نماي رابطه تواني (b) فرآيند رواناب زيرسطحي در گسترش آبکندهاي اين منطقه غالب است. اين نتايج نيز، بيانگر تاثير بيشتر ويژگي سازند زمين شناسي در توليد رسوب ناشي از فرسايش آبکندي است. غالب بودن فرآيند هيدرولوژيک زيرسطحي با مشاهدات ميداني از فرسايش تونلي، و نقش انحلال در ايجاد و گسترش آبکندها تطبيق دارد.

 نسخه قابل چاپ