مقالات آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)

دماي خاک از پارامترهاي مهم و تاثير گذار در کليه فرآيندهاي هيدرولوژي و کشاورزي است که اندازه گيري و پيش بيني آن ضروري است. مطالعاتي که تا کنون در زمينه برآورد دماي خاک در مناطق فاقد داده صورت گرفته همگي به اتفاق از مدل هاي رگرسيوني جهت برآورد دماي خاک استفاده کرده اند. در اين پژوهش ضمن استفاده از مدل هاي رگرسيوني، با بکارگيري سامانه استنتاج تطبيقي عصبي-فازي⁴ (ANFIS)به عنوان روشي نوين، به پيش بيني دماي خاک در شش عمق مختلف (5، 10، 20، 30، 50 و 100 سانتي متر) اقدام شد. علاوه براين، مهمترين پارامترهاي هواشناسي (دماي بيشينه، دماي کمينه، ميانگين دماي روزانه، رطوبت نسبي، ساعات آفتابي و سرعت باد) به عنوان عوامل اثرگذار بر دماي خاک در يک دوره 15 ساله (2006-1992) در ايستگاه هاي مورد مطالعه معرفي مي گردند. مطالعه روي داده هاي هواشناسي 3 ايستگاه سينوپتيک زاهدان، تهران و رامسر که داراي اقليم متفاوتي مي باشند، انجام گرفت. يافته ها حاکي از 4 درصد دقت بيشتر روش ANFIS نسبت به روش آماري رگرسيون بود. همچنين دقت پيش بيني دماي خاک با روش ANFIS در دو ايستگاه زاهدان و تهران (اقليم خشک) به ترتيب 12 درصد و 5/4 درصد بهتر از رامسر (اقليم مرطوب) بود. مقدار ضريب همبستگي (r) بين دماي خاک پيش بيني شده توسط شبکهANFIS  و مدل رگرسيون انتخابي با دماي واقعي خاک، نشان داد که با افزايش عمق خاک مقدار r کاهش مي يابد. نتايج همچنين نشان داد که بر خلاف مناطق خشک، در اقليم مرطوب رامسر با افزايش عمق خاک دقت پيش بيني تا 18 درصد افزايش مي يابد، در حآليکه در دو ايستگاه زاهدان و تهران دقت پيش بيني دماي خاک در لايه هاي کم عمق تا 10 درصد بيشتر از لايه هاي عميق مي باشد.

 نسخه قابل چاپ