مقالات آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)

بررسي وضعيت رطوبت در خاک هاي تحت کشت گياهان زراعي، جهت نيل به عملکرد بالا و کاهش آب مصرفي، ضروري مي باشد. آگاهي از نحوه توزيع رطوبت در ناحيه ريشه مستلزم صرف وقت و انجام آزمايش هاي صحرايي پر هزينه است که مدل هاي شبيه ساز جايگزين مناسبي در پاسخ گويي به مسايل مربوط به حرکت و توزيع آب هستند. در اين پژوهش، بررسي وضعيت رطوبت خاک به کمک مدل شبيه ساز اگروهيدرولوژيکي SWAP صورت گرفت و توانمندي مدل فوق در مقايسه با نتايج ميداني ارزيابي شد. مدل SWAP بر اساس اطلاعات آبياري در يک مزرعه پياز مجهز به سامانه آبياري قطره اي در منطقه بسطام شاهرود و پارامترهاي هيدروليکي خاک به دست آمده از مدل RETC اجرا گرديد. اطلاعات رطوبتي با برداشت نمونه هاي خاک از محل قطره چکان و 10 سانتي متري آن، از لايه هاي 15-0، 30-15، 45-30 و 60-45 به تعداد 9 کرت مورد آزمايش حاصل شد. مقايسه متناظر رطوبت شبيه سازي با رطوبت مشاهداتي تا عمق 60 سانتي متري در محل قطره چکان و 10 سانتي متري آن در قالب ترسيم نموداري و محاسبه معيارهاي جذر ميانگين مربعات خطا (RMSE)، ذر ميانگين مربعات خطاي نرمال (NRMSE) و ميانگين خطاي مطلق (MAE) انجام شد. مقاديرRMSE ، NRMSE و MAE در محل قطره چکان 0.001، 0.03، 0.07 سانتي مترمکعب بر سانتي مترمکعب و در 10 سانتي متري از قطره چکان 0.08، 0.02 و 0.07 سانتي مترمکعب بر سانتي مترمکعب به دست آمد. کم بودن آماره هاي خطاسنجي محاسبه شده در کاربرد مدل SWAP نشان دهنده دقت مناسب اين مدل در شبيه سازي رطوبت توزيعي در منطقه ريشه است. انجام عمليات آبياري از طريق يک سيستم آبياري قطره اي با دور آبياري 48 ساعت انجام شد که عملکردي معادل 14780 kg/ha در مقابل14134 kg/ha  عملکرد برآورد شده توسط مدل را در پي داشت. در مجموع نتايج حاصل حاکي از آن بود که مدل SWAP قادر است پاسخ هاي معتبري را با صحت و دقت کافي در زمان نسبتا کوتاهي ارايه نمايد. اين مدل مي تواند به عنوان ابزاري کارآمد و سودمند براي ارزيابي و بهينه سازي رطوبت توزيع شده در ناحيه ريشه گياهان زراعي مورد استفاده قرار گيرد.

 نسخه قابل چاپ