مقالات آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)

مديريت صحيح يك حوزه آبخيز مشروط بر شناخت عوامل موثر و بررسي رفتار آن ها در شرايط متفاوت مي باشد. اگر چه تاکنون نقش خصوصيات کلي توپوگرافي بر توليد روان آب و رسوب مورد بررسي قرار گرفته است، ليکن تغييرپذيري مولفه هاي هيدرولوژيکي مذکور در شرايط مختلف و خصوصا حوزه هاي آبخيز ايران کم تر مورد توجه قرار گرفته است. از اين رو تحقيق حاضر با هدف بررسي نقش تندي و جهت شيب بر حجم روان آب و رسوب در حوزه آبخيز جنگلي كجور واقع در جنوب شرقي شهرستان نوشهر طراحي شد. آزمايش هاي مورد نظر با استفاده از يك باران ساز پمپي با شدت 1.6 ميلي متر بر دقيقه و کرتي با ابعاد 30×30 سانتي متر در دو تيمار شيب كم تر و مساوي 25 درصد و بيش تر از 25 درصد و جهت هاي شرقي و غربي انجام شد. آزمايش ها به صورت ماهانه و طي مهر 1387 تا ارديبهشت 1388 در سه تكرار و محل هاي ثابت انجام گرديد. بررسي اثر تيمارهاي تندي و جهت شيب با استفاده از طرح هاي فاكتوريل و مربع لاتين در نرم افزار SPSS 17 صورت گرفت. نتايج نشان داد که تنها تندي شيب بر حجم روان آب تاثير معني دار (p?0.04) داشته است به نحوي كه برخلاف تصور عموم حجم روان آب روي شيب زياد، كم تر از شيب كندتر بوده است. هم چنين اثر شيب در برخي از ماه ها و اثر جهت در ماه هاي ديگر روي رسوب معني دار (p?0.05) بوده است و در حالت كلي با افزايش شيب، رسوب توليدي به سبب بافت درشت خاک و محدوديت رسوب قابل دسترس، كم و در دامنه شرقي مقدار آن بيش تر بود.

 نسخه قابل چاپ