مقالات آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)

کاهش بارندگي، افت سطح آب ‌هاي زيرزميني و برداشت بي‌ رويه از منابع محدود آب ‌هاي زيرزميني منطقه باعث کاهش آب‌ دهي منابع، نفوذ آب شور به داخل آب‌ خوان و تغيير کيفيت آب ‌ها گرديده است. هدف از اين مطالعه بررسي ‌هاي هيدروژئوشيميايي، ارزيابي نفوذ آب شور به سفره ساحلي و مشخص کردن فرآيندهاي هيدروژئوشيميايي غالب در آب‌ خوان قالقاچي مي‌ باشد که براي اين منظور پارامترهايي مانند pH و EC و غلظت آنيون و کاتيون ‌هاي اصلي موجود در آب‌ هاي زيرزميني منطقه مربوط به ارديبهشت ‌ماه و شهريور ماه 1385 تعيين و سپس ارزيابي نفوذ آب شور درياچه به سفره آب زيرزميني منطقه از طريق داده‌ هاي هيدروژئوشيميايي، نسبت ‌هاي مختلف يوني و محاسبه انديكس ‌ها صورت گرفت. بررسي ‌ها نشان مي ‌دهد که تيپ آب ‌هاي منطقه به ‌طور عمده کربناته کلسيک و کلرو کلسيک مي ‌باشد و هر چه به نوار ساحلي نزديک ‌تر مي ‌شويم تيپ آب در اثر نفوذ آب شور کلرو سديک مي ‌گردد. غلظت و ترکيب يون‌ هاي اصلي نشان ‌دهنده نفوذ آب شور درياچه به سفره ساحلي بوده به‌ طوري‌ که مقايسه غلظت Cl^- و مقدار EC به ‌عنوان يک ردياب ساده و مناسب نشان مي ‌دهد که بين اين دو پارامتر ارتباط مثبتي وجود دارد. پايين بودن مقدار نسبت مولي Na/Cl و SO₄/Cl آب ‌هاي منطقه، از نسبت آب درياچه نشان ‌دهنده نفوذ آب شور بوده که با افزايش ميزان کلرايد موجود در آب‌ هاي زيرزميني منطقه، ترکيب اين آب ‌ها به ترکيب آب درياچه نزديک ‌تر مي‌ شود. نتايج به‌ دست آمده از مطالعات هيدروژئوشيميايي از طريق مقايسه غلظت يون ‌ها نسبت به غلظت کلرايد، شاخص اشباع ‌شدگي (SI)، محاسبه انحراف يوني (D) براي كاتيون ‌هاي آب‌ هاي زيرزميني نزديک نوار ساحلي نشان مي ‌دهد که اين آب ‌ها نسبت به کاني‌ هاي کربناته فوق اشباع و براي کاني ‌هاي سولفاته تحت اشباع بوده و انحراف يوني براي سديم به ‌طور عمده منفي و براي كلسيم و منيزيم مثبت مي ‌باشد. پايين بودن موقعيت اين نمونه ‌ها نسبت به خط تئوريک اختلاط آب شور و شيرين نشان مي ‌دهد كه نفوذ آب شور درياچه اروميه به سفره آب شيرين ساحلي قالقاچي باعث شکل ‌گيري فرآيند هيدروژئوشيميايي تعويض يوني معکوس گرديد که اين فرآيند عاملي در جهت کنترل ترکيب شيميايي آب‌ هاي زيرزميني منطقه شده است.

 نسخه قابل چاپ