مقالات تاریخ پزشکی

تمدن اسلامي - ايراني، نه تنها ارثيه يونان را از انهدام و فراموشي نجات داد و آن را اسلوب و نظم بخشيد و به اروپا داد، بلکه پايه گذار بسياري از علوم گرديد که البته آن نيز مديون ترجمه هايي بود که توسط دانشمنداني چون حنين بن اسحق و ابن ماسويه و ديگران انجام شد. يکي از شاخه هاي اين علوم، فرايند بينايي است که افتخار بسط و توجيه علمي و سپس تکامل آن از آن دانشمندان دوره اسلامي، بالاخص ابن هيثم است. دانش بينايي و چشم پزشکي در ميان روميان و يونانيان چندان پيشرفته نبود. دانشمندان دوره اسلامي آن چه را که اين دو ملت در اين زمينه مي دانستند، گرفتند و به صورتي محدود، ولي موفقيت آميز تکميل کردند. همچنين يکي ديگر از مباحث مطرح در آثار دوره اسلامي محوريت دوربيني و نزديک بيني است که به زعم ايشان، عاملي به نام «روح باصره» توسط مجراي تو خالي (عصب مجوف) خلف چشم به دماغ (مغز) رسيده و از آنجا دوباره به چشم بازمي گشت. چهار عامل اصلي بود که سبب دوربيني و نزديک بيني مي شد: غلظت بيش از حد روح باصره، لطافت و صافي بيش از حد آن، کم شدن و سپس زياد شدن آن... در اين مقاله سعي شده تا با نگاهي به پيدايش فرايند بينايي و طرح آن به صورت ابتدايي در آثار اطباي يوناني و سير تکامل آن در آثار دوره اسلامي، به ارزش کار دانشمنداني چون ابن هيثم پرداخته شود. همچنين عامل بينايي در دوربيني و نزديک بيني نيز از جمله مباحثي است که به طور علمي اول بار در آثار دوره اسلامي مطرح و دنبال شده است.

 نسخه قابل چاپ