مقالات تاریخ پزشکی

زمينه: در کليه دانشکده هاي پزشکي جهان، مبحث فتق هاي شکمي يکي از مهم ترين بخش هاي کتابهاي کالبد شناسي و جراحي است، زيرا هر ساله چند صد هزار نفر در معرض اين نوع جراحي قرار مي گيرند و جراحي فتق هاي جدار قدامي شکم جزو عمل هاي روتين بيمارستانهاي عمومي محسوب مي شود، معالجه کامل اين بيماران وابسته به شناخت کامل مباني تشريحي و مهارت هاي جراحي است. ابن سينا در کتاب مشهور قانون، در اين زمينه مباحث گسترده اي را به رشته تحرير در آورده است، لذا هدف اصلي اين مقاله بررسي ديدگاه ابن سينا در موضوع فتق هاي جدار قدامي شکم و مقايسه آن با منابع پزشکي جديد است.
روش و ابزار: طي يک بررسي کتابخانه اي مطالب مربوط به مبحث فتق هاي ناحيه جدار قدامي شکم از نسخه هاي عربي معتبر کتاب قانون و نسخه هاي الکترونيک موجود در سايت اينترنتي معاونت تحقيقات و فن آوري وزارت بهداشت را انتخاب نموده و مباني کالبد شناسي، جراحي، آسيب شناسي، نشانه شناسي مندرج در اين منابع را با منابع پزشکي عصر جديد، مقايسه و مورد بحث قرار داده ايم.
يافته ها: نتايج اين مطالعه نشان مي دهد که در کتاب قانون اصول تشريحي، جراحي، آسيب شناسي، نشانه شناسي، داروشناسي فتق، به صورت موشکافانه مورد برسي قرار گرفته و در آن کتاب، لايه هاي پوشاننده شکم، عضلات شکم، صفاق جداري و احشايي و رابطه صفاق با غلاف پوششي کيسه بيضه، چادر بزرگ، مجراي مغبني و سوراخ عمقي آن، انواع فتق نافي و مغبي، آب آوردن کيسه بيضه، تشخيص افتراقي انواع فتق و روشهاي درماني آنها مورد بحث و برسي قرار گرفته است.
بحث و نتيجه گيري: مقايسه يافته هاي حاصل از اين مطالعه با نتايج پژوهش هاي عصر حاضر نشان مي دهد که ابن سينا در مورد فتق هاي جدار قدامي شکم، همانند کالبد شناسان و جراحان عصر حاضر به اصول و مباني تشريحي فتق مانند: پوشش شکم، عضلات و صفاق و غشا ها و پرده هاي (فاسياها) جدار قدامي شکم توجه کامل داشته و در کتاب قانون براي اولين بار به سوراخ هاي عمقي مجراي مغبني اشاره نموده و آنرا ثقبان ضيقان (دو سوراخ تنگ) ناميده است و در مورد ارتباط چادر بزرگ با فتق نافي، و انواع فتق هاي مغبي، فتق نافي و فتق کيسه بيضه و رابطه آب آوردن کيسه بيضه ها با غلاف پوششي آن ها و نيز رابطه پوشش غلافي با صفاق شکمي، آن چنان بحث نموده است که حتي بعد از گذشت بيش از يک هزار سال اصول تشريحي و جراحي آن با منابع معتبر پزشکي عصر حاضر انطباق دارد است.

 نسخه قابل چاپ