بانک مقالات علوم و فنون هسته اي

كانسار چند فلزي (مس، روي، آهن، نقره، طلاي) اسكارن انارگ در پانزده كيلومتري غرب روستاي پشت بادام در شمال شرق استان يزد واقع است. اين ناحيه به لحاظ تقسيم بندي زمين‏شناسي در منطقه ايران مركزي و كمربند مس‌دار انارك - سرچشمه- خارستان قرار دارد. توده خارا مانند (گرانيتوئيدي) انارگ در مركز اين منطقه و در راستاي شمالي - جنوبي جاي گرفته است. سن مطلق آن كه به روشK/Ar  تعيين شده است، زمان تزريق اين توده را دوره “ائوسن مياني” نشان مي‏دهد. تركيب سنگ‏ شناختي اين توده خارا مانند، متشكل از گرانيت، گرانوديوريت، كوارتزمونزونيت و مقادير كمتر توناليت و كوارتزديوريت متعلق به گرانيتوئيدهاي نوع (I) است. در اطراف اين توده نفوذي به طور كلي يك نوع اسكارن كلسيك وجود دارد و مهمترين سنگ همبر، بخش مرمر كلسيتي متعلق به مجموعه كمپلكس پشت بادام است. منطقه اسكارن بروني اغلب ازگارنت، كلينوپيروكسن، آمفيبول، اپيدوت، كلريت، كلسيت، كوارتز، مگنتيت، كالكوپيريت، گالن و اسفالريت تشكيل شده است، كه بيشترين دگرگوني رخساره آن به رخساره آغازين پيروكسن - هورنفلس مي‌رسد. مجموعه كاني منطقه اسكارن دروني متشكل ازگروسولار، آندراديت، اپيدوت، كلريت، كلسيت، ترموليت، اكتينوليت است كه ضخامت آن از يك تا سه متر متغير مي‏باشد. كانه‌ها در سه وضع مختلف به نام نابهنجاريهاي A, B ,C تشكيل شده‏اند. بخش اصلي ذخيره اقتصادي در منطقه اسكارن دروني قرار دارد. نوع پرازاد موجود به نحوي است كه نمي‏تواند تنها به تركيب سنگ ميزبان مرتبط باشد، بلكه متاثر از فرايندهاي تكاملي در طي جايگيري توده نفوذي نيز مي‌باشد. سيالهاي ناشي از تفريق ماگمايي در طي تبلور تفريقي مذاب آذرين و تاثير متقابل آن با سنگ همبر، موجب تمركز مواد معدني در اسكارن چند فلزي به طريق متاسوماتيك شده است. اسكارن زايي در ناحيه انارگ در سه مرحله آغازين، متاسوماتيسم پسين و گرمابي صورت گرفته وعمده كانه‏زايي متعلق به مرحله دوم است. دماي تشكيل منطقه‌هاي پيروكسن اسكارن و گارنت اسكارن، با توجه به ويژگيهاي كاني‏شناسي و مطابقت با نمودارهاي تعادل فاز به ترتيب بين 450 - 600 و 380- 480 درجه سانتي‌گراد اندازه‌گيري شد. ساز و كار تشكيل اين اسكارن‌ نتيجه تاثير متقابل “همبري – تراوش” محلولهاي ماگمايي است. اين فرايندها در اثر شكستگيهاي توده نفوذي و سنگهاي همبر شدت يافته‌اند. مطالعات كاني شناسي (تجزيه و تحليل با X.R.D و مطالعه مقاطع صيقلي) نشان مي‌دهند كه كانه‏زايي اصلي شامل كالكوپيريت، مگنتيت، گالن و اسفالريت است. عيار مس از 0.35 تا 12 درصد حساب شده است، كه كانسار قابل توجهي را براي معدن‌ كاري نشان مي‌دهد. اين ذخيره به كانسارهاي اسكارن چند فلزي (مس، روي، آهن، نقره، طلا) وابستگي دارد كه بر طبق شواهد، خاستگاه زمين‌ساختي آن مرتبط با ماگماتيسم ناشي از فرورانش حاشيه قاره‏اي با شيب كم است.

 نسخه قابل چاپ