مارتین اسکورسیزی :: Martin Scorsese
مارتین اسکورسیزی (به انگلیسی: Martin Scorsese)، کارگردان، فیلمنامه نویس، تهیه کننده، بازیگر و تاریخ دان ایتالیایی – آمریکایی است. این کارگردان شهیر سینمای آمریکا، عنوان دار تمامی جوایز معتبر سینمایی دنیا جایزه اسکار، جایزه گلدن گلوب، جایزه بافتا، جایزه انجمن اتحادیه کارگردانان آمریکا و البته جشنواره کن، جشنواره فیلم ونیز و انجمن های مهم مختلف منتقدین آمریکا و جهان و همچنین معروف ترین جایزه تلویزیونی آمریکا یعنی جایزه امی می‌باشد.
در بسیاری از رده بندی‌های سینمایی اسکورسیزی را به عنوان بهترین کارگردان زنده و معاصر دنیا پس از جنگ جهانی دوم و یکی از سه کارگردان برتر تاریخ سینما میدانند. کارگردانی که پس از گذشت نزدیک به ۵ دهه، همچنیان نامی بزرگ، مطرح و مهم در عرصه کارگردانی سینما می‌باشد که اکران هر فیلم جدیدش را اتفاق مهم سینمایی دانسته و به وفور مورد ستایش منتقدین واقع می شود.
اسکورسیزی همچنین رییس بنیاد جهانی حفاظت و نگهداری از فیلم های قدیمی هم می باشد. مضامین معرف فیلم‌های اسکورسیزی حول و محور شخصیت های ایتالیایی و ایرلندی در جامعه آمریکا می چرخد که موضوعات اصلی فیلم های او را درباره جنایت، مسخ انسان ها، گناه و در نهایت رستگاری و همچنین خشونت خاص جامعه آمریکایی تشکیل می دهند. اسکورسیزی همچنین به کارگردان فیلم های خشن و خونی معروف شده است که ممکن است زیر تیغ سانسور بعضی از صحنه های فیلم در اکران یا نمایش تلویزیون قیچی و حذف شود. شاید به همین علت هم هست که سال ها جایزه اسکار نیز جدا از نیش تند سینمای انتقادی اش از او دریغ می شده است. گستردگی و قدرت دانش سینمایی اسکورسیزی را که وی را به دایرت المعارف متحرک سینمایی تشبیه کرده‌اند همیشه ستوده‌اند و او را از مهمترین فیلمسازهای آمریکایی در سطح دنیا میدانند که عشق و علاقه فراوان و به گفته بعضی‌ها دیوانه وارش به سینما را همه از آن خبر دارند تا جایی که کسی نیست که نداند سینما مترادف است با نام یکی از مهمترین عشاقش یعنی مارتین اسکورسیزی.
او را با فیلم های ماندگارش، خیابان های پایین شهر ، راننده تاکسی، گاو خشمگین، رفقای خوب و البته دوستی و همکاری متناوبش با بازیگر بزرگ سینما ، رابرت دنیرو می شناسند. اسکورسیزی اسکار کارگردانی اش را برای فیلم موفق رفتگان به دست آورد.
نکته جالب توجه در مورد رکورد منحصر به فرد او اینکه، از ۵ فیلمی که اسکورسیزی از سال ۲۰۰۰ به بعد کارگردانی کرده است، ۴ فیلم کاندید بهترین فیلم و کارگردانی سال در مراسم جایزه بافتا، جایزه گلدن گلوب و جایزه اسکار شدند و در این بین جایزه اسکار بهترین کارگردانی را برای رفتگان و جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی را برای سه فیلم دار و دسته های نیویورکی و رفتگان و هوگو دریافت کرده است.
زندگی‌نامه
مارتین اسکورسیزی (زاده ۱۷ نوامبر ۱۹۴۲) در کویینز نیویورک منطقه ایتالیایی های آمریکا می باشد. نیویورک دهه ۴۰ و ۵۰ محل جنایت کاران و گانگستر های قومیت های مختلف بود. اسکورسیزی در محله هایی بزرگ شد که پاتوق ایتالیایی های خلاف کار بود و همین عامل باعث شد تا در شخصیت اسکورسیزی همیشه ردی از گانگسترها به جای بماند و نمود عینی این واقعیت هم دیالوگ معروف یکی از فیلم هایش به نام رفقای خوب است که شخصیت اصلی فیلم در بخشی که هنوز نوجوان است چنین می گوید که برای من گانگستر بودن بهتر از رئیس جمهور امریکا شدن است. با دانستن این واقعیت که جامعه و اجتماع بی رحم است و با دانستن این واقعیت تلخ که همیشه ضعیف تر نابود می شود اسکورسیزی رشد کرد و به فیلم سازی محبوب بدل گشت.
در هر حال او تنها فرزند خانواده اش بوده است. پدر و مادرش، چارلز و کاترین اسکورسیزی هر دو در صنعت پوشاک مشغول بودند. اما مارتین کودک نحیف و رنجوری بود که اکثر اوقات به خاطر بیماری آسم در خانه به سر می‌برد. در کودکی مذهب و حضور در کلیسا مهمترین وجه زندگی اسکورسیزی را تشکیل می دادند. اما در دوران نوجوانی با رفتن به سینما و دیدن فیلم های آن زمان به همراه پدرش هوای سینما به سرش زد. به همین خاطر آرزوی اصلی اش که کشیش شدن بود را رها کرد و از مدرسه علوم مذهبی مستقیما به دانشگاه فیلمسازی نیویورک رفت تا در سال ۱۹۶۶ مدرک تحصیلی اش را دریافت کند. پدر و مادر اسکورسیزی که از همان ابتدا از فیلمساز شدن مارتی تعجب کرده بودند و حتی به طعنه می گفتند که او دیوانه شده است به تدریج در فیلم های پسرشان، خودشان نیز نقش های کوتاهی را بازی می‌کرده‌اند که از آن جمله می توان به بازی هر دو در رفقای خوب اشاره کرد.
زندگی شخصی
اسکورسیزی ۵ دفعه ازدواج کرده است که همسر اول او لارین ماری برنان بوده و دختری به نام کاترین حاصل ازدواج آن دو بود. او سپس با جولیا کامرون ازدواج کرد که دختر دوم اسکورسیزی دومنیکا کامرون نتیجه آن بود. دختری که در یکی از فیلم های پدر عصر معصومیت نیز بازی کرد. ازدواج بعدی اسکورسیزی با بازیگر معروف سینما دختر اینگرید برگمن، ایزابلا روسیلینی در سال ۱۹۷۹ بود که در سال ۱۹۸۳ به طلاق انجامید و ازدواج چهارم او با تهیه کننده سینمای آمریکا باربارا دفینا در سال ۱۹۸۵ بوده است که در سال ۱۹۹۱ به اتمام رسید. پنجمین و آخرین ازدواج اسکورسیزی با هلن موریس در سال ۱۹۹۹ بوده که تا به الان نیز ادامه داشته است و البته حاصلش به دنیا آمدن سومین دختر اسکورسیزی فرانسیسکا می باشد که در دو فیلم پدر هوانورد و رفتگان نیز در نقشی کوتاه حضور داشته است.
دوران فیلمسازی
پس از دریافت مدرک لیسانس در کارگردانی سینما در سال ۱۹۶۳ از دانشگاه نیویورک فارغ التحصیل شد اما قبل از آنکه موفق به ورود به دوره فوق لیسانس شود ناچار شد به خدمت سربازی برود و به عنوان تفنگدار دریایی در جنگ ویتنام شرکت کند که به سختی نیز مجروح شد. پس از آن وی وارد دوره فوق لیسانس سینما در همان دانشگاه شد و در همان دوران شروع به ساخت فیلم های کوتاه کرد که با توجه بسیار روبرو شدند، مشهورترین این فیلم های کوتاه ریش تراشی بزرگ، محصول سال ۱۹۶۷، یک فیلم کوتاه ۶ دقیقه ای است. فیلم، داستان شخص بی نامی را روایت می‌کند که جهت تراشیدن ریشش وارد حمام می‌شود. مرد جوان با اصرار بر ادامهٔ ریش تراشی، زخم های عمیقی در صورتش ایجاد می‌کند و در نهایت با تیغ گلو و گردن خود را می‌برد. فیلم با نمایی از خون مرد جوان که به روی زمین و بدن خود مرد می‌ریزد، خاتمه می‌یابد. فیلم کنایه‌ای از مداخله آمریکا در جنگ ویتنام بود و نام دیگر فیلم نیز به همین علت بود «ویتنام ۶۷». این فیلم کوتاه با وجود نگرانی هایی که از لحاظ موضوعی ایجاد کرده بود، نوید آینده روشنی برای این فیلمساز جوان می‌داد.
اسکورسیزی در سال ۱۹۶۷ یعنی یک سال پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه نیویورک اولین فیلم بلندش که البته فیلم پایان نامه دانشجویی او نیز محسوب می شد به نام چه کسی در خانه من را می‌زند؟ را با همکاری همکلاسی‌هایش از جمله تلما شونمیکر به عنوان تدوین گر و هاروی کایتل به عنوان بازیگر ساخت که هر دو همکاری دائمی با وی یافتند. یک فیلم سیاه و سفید که کاملا سبک کاری اسکورسیزی و مضمون مورد علاقه اش که بعدها در اولین فیلم مهمش، خیابان‌های پایین شهر آن را ادامه داد واضح بود: همان زندگی خیابانی ایتالیایی آمریکایی های نیویورک، تدوین و مونتاژ سریع، موسیقی پس زمینه الکتریک راک و همان مرد نقش اول به دردسر افتاده یا درگیر در مخمصه.
در سال های دهه ۷۰ او و فرانسیس فورد کاپولا، برایان دی پالما، جورج لوکاس و استیون اسپیلبرگ با یکدیگر آشنا شدند و به «بچه های بداخلاق سینما» مشهور شدند. اینها مهمترین و بزرگترین کارگردانان موج جدید سینمای آمریکا بودند که نقش بزرگ و مهمی در سبک و سیاق جدید فیلم و سینمای آن دوران بازی کردند. همین وقت ها بود که مارتین به عنوان یکی از تدوینگران ووداستاک مشغول به کار و همانجا با بازیگر – کارگردان مشهور جان کاساوتیس نیز آشنا شد. اسکورسیزی به عنوان دوست و مرشد همیشگی کاساوتیس به شمار می‌رفت. بعد از ۵ سال مارتین برای ورود حرفه‌ای به سینما، در سال ۱۹۷۲ یک فیلم درجه ب، یک فیلم گنگستری مربوط به دوران رکود برای راجر کورمن ساخت با نام واگن درخشان. کورمن کسی بود که فیلمسازانی مثل فرانسیس فورد کاپولا، جیمز کامرون و جان سایلز را کارگردان کرده بود و این فیلم کوچک با این که کار مهمی در کارنامه مارتین نبود او را برای یک جور فیلمسازی ارزان و سریع آماده کرد. اما بعد از این فیلم، اسکورسیزی از کورمن جدا شد و رفت تا سینمای خودش را به نمایش بگذارد و همین شد که سر انجام در اولین فیلم تمام کمال گرایانه خودش یکی از مهمترین و شاید بهترین فیلم های دوران فیلمسازی اش به نام خیابان های پایین شهر را با رابرت دنیرو و هاروی کایتل ساخت.
فیلم‌شناسی
داستانی
خیابان پایین شهر (۱۹۷۳)
آلیس دیگر اینجا زندگی نمی‌کند (۱۹۷۳)
راننده تاکسی (۱۹۷۶)
نیویورک، نیویورک (۱۹۷۷)
گاو خشمگین (۱۹۸۰)
سلطان کمدی (۱۹۸۳)
بعد از ساعت‌ها (۱۹۸۵)
رنگ پول (۱۹۸۶)
آخرین وسوسه مسیح (۱۹۸۸)
بخشی از قصه‌های نیویورکی (۱۹۸۹)
رفقای خوب (۱۹۹۰)
تنگه وحشت (۱۹۹۱)
عصر معصومیت (۱۹۹۳)
کازینو (۱۹۹۵)
کوندون (۱۹۹۷)
احیای مردگان (۱۹۹۹)
دار و دسته‌های نیویورکی (۲۰۰۲)
هوانورد (۲۰۰۴)
داستان کوسه (۲۰۰۴) (گوینده)
رفتگان (۲۰۰۶)
جزیره شاتر (۲۰۱۰)
هوگو (۲۰۱۱)
مستند
سفری شخصی همراه ماتین اسکورسیزی میان فیلم‌های آمریکایی (۱۹۹۵)
سفر من به ایتالیا (۱۹۹۹)
راهی به خانه نیست: باب دیلان (۲۰۰۵)