پاسخ به:بانک مقالات علوم محیطی
چهارشنبه 10 خرداد 1391 9:23 AM
8 : محيط شناسي بهار 1386; 33(41):55-68. |
نظريه گايا و شكل گيري نگرش هاي نو در علوم محيطي |
قويدل رحيمي يوسف* |
* دانشگاه اصفهان |
نظريه گايا در دو دهه گذشته زمينه ايجاد مباحث جديد به ويژه در ماهيت و فلسفه علوم محيطي، زمينه هاي مدل سازي و مطالعات پيشرفته در اقليم شناسي را فراهم كرده است. نظريه گايا موجب پيدايش گروه هايي از هواداران متعصب محيط زيست به ويژه اكوفيمينيسم ها را كه اعتقاد دارند بشر هرگز نبايد نظم طبيعي زمين را دستكاري كرده و يا جزيي از آن را تغيير دهد، شده است. بر اساس نظريه گايا، كل موجود چيزي بيش از اجزاي آن است و نمي توان صرفا با نظر به تك تك اجزا درباره كل و مجموع نيز آگاهي پيدا كرد، بلكه براي شناخت كل بايد رهيافتي كل گرايانه در پيش گرفت. اين رهيافت كه با رهيافت هاي فرد گرايانه يا انسان گرايانه تفاوت دارد، براي ساير اجزاي موجود در طبيعت نيز حرمت و منزلت قائل مي شود و بر اين نكته تاكيد دارد كه تعامل ساختارهاي زنده تنها در چارچوب محيط هاي مادي و از طريق عوامل مادي صورت نمي گيرد بلكه در اين ميان عوامل غيرمادي نيز نقش بازي مي كنند. دو نكته مهم كه در اين نظريه بر آن تاكيد بسيار مي شود، عبارت است از اينكه تداوم ثبات و پايداري و بقاي زيست بوم هاي موجود در كره زمين در گرو موجوديت حد و مرزهاي معين است و دوم آنكه موجودات زنده اي كه با محيط زيست خود به خوبي تعامل مي كنند و در نوعي همزيستي مسالمت آميز و سازنده با آنها به سر مي برند، بهره زيادي عايد نسل هاي بعدي خود مي سازند و فرزندان خويش را از شانس بقاي بالاتري بهره مند مي سازند. |
كليد واژه: فرضيه گايا، جهان گل مينايي، خود تنظيمي، سيستم اقليم، اقليم شناسي، سيبرنتيكي، تغيير اقليم |
نسخه قابل چاپ |