بانک مقالات زیست شناسی

شناسايي منابع ژنتيكي مقاومت در ژرم ‌پلاسم نخود، مقابل پاتوتيپهاي عامل بيماري برق‌زدگي در طراحي برنامه‌هاي اصلاحي بسيار ضروري است. ارزيابي ژرم ‌پلاسم محصولات زراعي به عنوان مخزن ژنهاي مفيد جهت مقابله با تنشهاي زيستي و غير زيستي همواره مورد توجه اصلاحگران بوده است. قارچ عامل بيماري برق‎زدگيAscochyta rabiei Pass. Lab. يكي از مهمترين عوامل زيستي محدود كننده كشت و توليد نخود در بيشتر مناطق دنيا و از جمله ايران بشمار مي‌رود. در مطالعه حاضر بمنظور شناسايي منابع ژنتيكي مقاومت در مقابل شش پاتوتيپ گزارش شده از عامل بيماري برق‌زدگي در ايران، واكنش 420 توده بومي و 97 دودمان و رقم خارجي نخود در شرايط مزرعه و گلخانه طي دو سال82- 1381در محوطه پرديس دانشگاه فردوسي مشهد مورد بررسي قرار گرفت. در سال اول ژنوتيپها در مزرعه كشت و در مرحله پنج تا هفت برگي بوسيله مخلوطي از سوسپانسيون اسپور پاتوتيپها مايه زني شد. رطوبت و دماي مناسب جهت شيوع بيماري با فعال نمودن سيستم مه‌پاش بمدت يك هفته فراهم شد. خسارت بيماري با استفاده از مقياس 9 درجه‌اي پس از مشاهده مرگ كامل در لاينهاي شاهد حساس يادداشت شد. در اين مرحله 63 نمونه با درجه خسارت كمتر از پنج در مقابل كليه پاتوتيپها مقاومت بالايي نشان دادند. بمنظور اطمينان از نتايج حاصل اين ژنوتيپها در گلخانه كشت و در مراحل گياهچه‌اي، گلدهي و غلاف‌دهي با مخلوط سوسپانسيون اسپور هر شش پاتوتيپ مجدد مايه‌زني شدند. علايم بيماري دو هفته بعد از هر مرحله تلقيح بررسي شد. نتايج نشان داد در مرحله غلاف‌دهي ژنوتيپهاي مقاوم و حساس با دقت و اطمينان بيشتري از يكديگر متمايزند. متوسط خسارت بيماري در شرايط گلخانه نسبت به مزرعه افزايش نشان داد. در ارزيابي گلخانه‌اي 9 نمونه با درجات 2 و 3 مقاوم شناسايي شدند. در مجموع ژنوتيپهاي MCC496، MCC133، MCC3.11، MCC299، MCC528 و MCC142 از تيپ كابلي و ژنوتيپهاي MCC54 و MCC523 از تيپ دسي در هر دو شرايط مزرعه و گلخانه با درجه خسارت 2 و 3 در برابر شش پاتوتيپ از بيماري برق‌زدگي مقاومت بالايي نشان دادند. از اين ژنوتيپها بعنوان منابع مقاومت در برنامه‌هاي اصلاحي نخود استفاده خواهد شد.

 نسخه قابل چاپ