بانک مقالات بلورشناسي و كاني شناسي

باتوليت گرانيتوئيدي عظيم و بيضي شکل زاهدان، در جنوب اين شهر و با روند شمال غربي - جنوب شرقي در فليش هاي کمي دگرگون شده ائوسن (زون فليش شرق ايران) رخنمون دارد. حجم اصلي اين باتوليت را يک مجموعه گسترده حد واسط - اسيد با خاستگاه آذرين (I) متشکل از طيف ترکيبي ديوريت - گرانوديوريت و يک مجموعه کم وسعت اسيدي با خاستگاه پوسته اي و اختلاطي (H) با ترکيب غالب بيوتيت گرانيتي تشکيل داده است. مجموعه حد واسط - اسيد نوع I داراي ماهيت آهکي - قليايي و متاآلومين، غني شده از LREE و LILE، فقيرشده از HREE و HFSE است. بي هنجاري منفي از HFSE و بي هنجاري مثبت از LREE، LILE و به ويژه Pb بيانگر، خاستگاه آذرين گوشته اي و به ويژه نقش پوسته اقيانوسي فرورفته سيستان و گوه گوشته اي روي آن در تشکيل ماگماي سازنده اين توده و نقش پوسته قاره اي (ته نشست هاي فليشي و گريوكي دگرگون شده) در آلايش ماگماي آن است. به علاوه، همين شواهد حاكي از ماهيت آهکي - قليايي، پرآلومين و خاستگاه پوسته اي (ذوب فليش ها و گريوك ها) و اختلاطي (اختلاط بخش جدا شده ماگماي نوع I با اسيد آناتکتيک پوسته اي مذاب) براي بخش اسيدي بيوتيت گرانيتي است. مقادير فعلي نسبت هاي سه نمونه از سنگ هاي سازنده اين توده از 0.7049 تا 0.7065 و نسبت هاي ⁸⁶Sr/^??Sr آغازين آن ها از 0.7045 تا 0.7047 با ميانگين 0.7046 متغير است. اين داده ها مويد خاستگاه ماگمايي نوع I (گوشته اي يا ذوب سنگ هاي آذرين پوسته تحتاني) براي ديوريت ها - گرانوديوريت هاست. نمودار هاي مختلف تفريقي محيط هاي زمين ساختي نيز جايگاه گرانيتوئيدهاي قوس هاي [کمان هاي] آتشفشاني (VAG) را براي تشکيل اين توده تاييد مي کنند. دايك هايي با تركيب آندزيت تا داسيت و دقيقا معادل ترکيب طيف حد واسط - اسيد نوع I در اين توده و دگرگونه هاي ميزبان آن ديده مي شوند. اين دايک ها داراي خاستگاه ماگمايي مشترک با بخش I توده بوده و همزمان با رخداد تشكيل و جايگيري آن، به شکل هاي همزمان تا کمي پس از نفوذ جايگزين شده اند.