«جای خالی تعامل» - روزنامه گسترش صنعت - ملک‌رضا ملک‌پور

«جای خالی تعامل»عنوان سرمقاله روزنامه گسترش صنعت به قلم ملک‌رضا ملک‌پور است كه در آن مي‌خوانيد؛چند سالی است که «توسعه دریامحور» از سوی مسوولان و دست‌اندرکاران به‌عنوان یکی از سرفصل‌های مهم کاری معرفی می‌شود، اما متاسفانه در عمل شاهدیم که اقدامات چندانی در این زمینه صورت نگرفته است. در حال حاضر جایگاه ایران به لحاظ امور بندری در خلیج‌فارس چندان رضایت‌بخش نیست، ضعفی که البته به تنهایی مربوط به عملکرد یک دستگاه یا سازمان نمی‌شود.

به‌طور کلی در مقوله حمل‌ونقل دریایی و خدمات بندری چند ارگان و سازمان مختلف نقش دارند که عدم همراهی هر کدام از آنها به قیمت از دست رفتن فرصت‌های مناسب برای ارتقای جایگاه ایران در حمل‌ونقل دریایی و مباحث مربوط به آن می‌شود. مشکل دیگر در این‌باره وجود رقبای قدرتمند در منطقه است. به‌عنوان نمونه در بندر «جبل‌علی» سرمایه‌گذاری بسیار عظیمی از سوی غربی‌ها چه به لحاظ تجهیزاتی و چه از بعد مالی صورت گرفته است.

همین پشتیبانی‌ها باعث جذب مشتری می‌شود، ضمن آنکه در این میان بخش بانکی نیز حمایتی کاملی از این روند می‌کنند و در نهایت این امر منجر به رونق ارائه خدمات در این قبیل بنادر شده است. اما اگر به ایران برگردیم به راحتی درمی‌یابیم که بانک‌ها تمایل کمی به سرمایه‌گذاری در امور بندری دارند و در عین حال ارگان‌ها و سازمان‌های مرتبط با بخش دریا تعامل چندانی با یکدیگر ندارند. از سوی دیگر مهم‌ترین عاملی که باعث شده جایگاه بنادر ایران در مقایسه با بنادر سایر کشورهای خلیج‌فارس در رتبه کمتری باشد به دخالت‌های مسوولان وزارت راه در اموری مربوط می‌شود که در آن هیچ تخصصی ندارند.

به‌طور مثال در سال‌های اخیر مسوول راهسازی یا خانه‌سازی به راحتی درباره ایمنی دریانوردی اظهارنظر می‌کنند، رویه‌ای که آثار منفی متعددی بر برنامه‌های سازمان‌های مشخص و مسوول امور بندری همچون سازمان بنادر و دریانوردی می‌گذارد. جای بسی تاسف دارد که در حال حاضر عملیات بندری یک «شیخ‌نشین کوچک» چندبرابر بندر شهیدرجایی باشد.

بی‌شک مهم‌ترین عامل تاثیرگذار در این رابطه به ضعف ارائه خدمات بندری برمی‌گردد. سرعت و ایمنی به ‌عنوان دو مولفه مهم مدنظر مالکان کشتی- بخشی از این ضعف‌ها به دلیل در اختیار نداشتن تجهیزات مناسب است- چندان از سوی اپراتورهای بندری در کشور مورد توجه قرار نمی‌گیرد و این موضوع باعث تمایل مالکان کشتی برای عزیمت به بنادری همچون جبل‌علی می‌شود.

در این میان پیشنهاد می‌شود سازمان‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط در انتخاب اپراتورها دقت لازم را داشته باشند، چرا باید ارائه خدمات بندری به شرکتی واگذار شود که سابقه چندان روشنی در این زمینه ندارد؟ شاید در پاسخ به این پرسش اعلام شود که هدف از این کار ایجاد بازار رقابتی برای ارتقای خدمات و کاهش قیمت تمام شده است، در این‌که رقابت خوب است تردیدی نیست. اصولا ایجاد رقابت باعث پرورش استعدادها، ارائه خدمات بهتر و در نهایت جذب مشتری می‌شود، اما باید به این نکته اشاره کنم که در زیر چتر رقابت از ابزارهایی استفاده می‌شود که کارایی لازم را ندارد.

با توجه به این‌که واگذاری امور بندری به افرادی که هیچ پیشینه‌ای در این زمینه ندارند تبعات ناگواری را به دنبال دارد، بنابراین توصیه می‌شود با دقت و نگرانی از آینده جایگاه بنادر کشور در این زمینه‌ها تصمیم‌گیری شود. بی‌شک با رعایت این اصل و البته ایجاد یک تعامل سازنده میان سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط با بخش دریا جایگاه ایران در امور حمل‌ونقل دریایی و صنایع وابسته به آن به‌طور چشمگیری ارتقا می‌یابد.