مقالات مطالعات و پژوهش هاي شهري منطقه اي

نظام شهري تجسم فضايي اقتصاد سياسي و نحوه مديريت سرزمين در يک کشور است. با مطالعه نظام شهري نحوه پخشايش و ميزان تعادل جمعيت شهرها مشخص تر مي گردد. نظام شهري ايران از الگوي سنتي کهکشاني در قبل از سال 1300 به الگوي زنجيره اي به دليل تمرکز امکانات و خدمات در شهرهاي بزرگ متمايل شده است. اين الگو ضمن بر هم زدن روابط منطقي شهرهاي کوچک، مياني و بزرگ با يکديگر، باعث آشفتگي در نظام شهري ايران شده است. هدف از اين پژوهش، آشنايي با ميزان تعادل در نظام شهري ايران طي سالهاي 1335 تا 1385است. روش تحقيق توصيفي - تحليلي با تاکيد بر مدلهاي بررسي کننده است. جامعه آماري شامل کليه شهرهاي ايران در پنج دوره سرشماري از سال 1335 تا سال 1385 است. يافته هاي پژوهش، بيانگر آن است که نظام شهري ايران در نيم قرن اخير از لحاظ شاخص هاي ضريب تمرکز، رتبه اندازه، نخست شهري و ضريب آنتروپي به سمت تعادل ميل کرده است؛ اما از نظر شاخص ضريب جيني و توزيع جمعيت در طبقات شهري نسبت به سال 1335 در وضعيت نامتعادل قرار دارد. در حقيقت، بر اساس منحني لورنز شهرهاي ايران طي سال 1335 به خط نرمال نزديکتر بوده، اما در سال 1385 از خط نرمال فاصله بيشتري گرفته اند. اين امر ناشي از افزايش تعداد شهرهاي بسيار کوچک با جمعيت اندک و افزايش جمعيت شهرهاي بسيار بزرگ در نظام شهر ايران است. براي متعادل سازي نظام شهري ايران، راهکارهاي تمرکز زدايي از کلان شهرها و تقويت شهرهاي کوچک و مياني پيشنهاد شده است.

 نسخه قابل چاپ